Trong cái clip về việc thế giới đang ngày một tiệm cận viễn cảnh 1984 của Aperture mình share hôm qua, có một đoạn tả cách thiên hạ bày đủ trò dị để né tránh bị theo dõi, tiêu biểu là in áo với họa tiết quái đản để làm rối mắt các thuật toán AI, từ đấy khiến nó không tìm được điểm tham chiếu để nhận diện khuôn mặt.
Chiêu tung hỏa mù này gợi cho mình nhớ đến cái cuốn The Demolished Man vừa đọc cách đây ít lâu, bởi lẽ nó cũng có một tình tiết giống y hệt, chỉ có điều theo một kiểu “cùi bắp” về mặt công nghệ hơn.
Trong trường hợp có anh em nào chưa biết, The Demolished Man kể về một gã trùm tư bản tên là Ben Reichs, bấy giờ đang mưu tính chuyện sát hại một đối thủ kinh doanh của mình. Khốn nạn cho Reichs là trong thế giới gã sống, một bộ phận con người đã phát triển được khả năng thần giao cách cảm, có thể đọc được ý nghĩ của người khác. Những người này được gọi là các Esper, và họ đâu đâu cũng xuất hiện, đóng vai trò như những cái camera “thịt.” Bất kỳ ai mưu tính chuyện tà ác gần như luôn bị các Esper phát giác ngay tức thì, và lẽ đương nhiên, điều này gây cản trở rất lớn cho kế hoạch của Reichs.
Nhưng rất may là Reichs đã nghĩ ra một kế tung hỏa mù khá hữu hiệu. Nó sẽ không thể lừa được các Esper bậc cao, và ngay cả các Esper bậc thấp nếu thực sự tập trung thì cũng sẽ nhìn thấu chiêu bài đấy ngay. Tuy nhiên, cái chiến thuật đó của Reichs vẫn khiến tâm trí gã trở nên vừa đủ xáo trộn, và đủ sức giúp gã có thể điềm nhiên bước ngang mặt hoặc thậm chí trò chuyện vài câu với một Esper mà không bị bại lộ mưu đồ.
Để biết cái kế đấy như thế nào, mời anh em nghe cái bài nhạc bên dưới.
Nếu nghe xong mà thấy cái bài đấy chết tắc trong đầu, mãi không khiến cái bài kia ngừng tua đi tua lại trong óc được, thì xin chúc mừng, mọi người vừa trở thành Ben Reichs rồi đấy.
Cụ thể hơn, cái chiêu tung hỏa mù của Reichs là tìm đến với một cô nhạc sĩ, đề nghị cô bật cho mình nghe một đoạn nhạc quảng cáo mà cô kia từng sáng tác. Đoạn nhạc đó được thiết kế để thật dễ nhớ, thật ám ảnh, nghe phát là vô phương loại bỏ khỏi đầu. Một khi nghe xong, cái bài hát đó giờ sẽ cứ trồi lên trên đỉnh tâm trí gã, bao phủ và hòa nhập nhằng vào với các suy nghĩ. Nếu có Esper nào đi ngang và chỉ tò mò ngó lướt não gã thôi chứ không gồng mình soi sâu, Esper đó sẽ chỉ thấy một mớ tâm tư lùng nhùng, với bài nhạc kia phủ trên tất cả.
Tiện thể thì bài nhạc Reichs sử dụng không phải là cái nhạc nền Pepsiman đâu (bài đấy ra đời năm 1999, còn The Demolished Man xuất bản năm 1953), mà có nội dung thế này:
Eight, sir; seven, sir;
Six, sir; five, sir;
Four, sir; three, sir;
Two, sir; one!
Tenser, said the Tensor.
Tenser, said the Tensor.
Tension, apprehension,
And dissension have begun.
Tình cờ thì trong thế giới của The Demolished Man, các đoạn nhạc quảng cáo như thế lại được gọi là “Pepsis,” bởi vì trong quá khứ của tác phẩm, Pepsi là công ty chuyên làm nhạc quảng cáo kiểu đầu độc lỗ tai như thế, vậy nên thiên hạ dần dùng luôn thương hiệu hãng làm tên cho các thứ tương tự. Và chính bởi vậy nên mình mới mượn tạm clip nhạc nền Pepsiman để minh họa cho cái bài hát chạy trong đầu Reichs.
Cái kiểu ngụy trang ý nghĩ của Reichs như thế thực ra không phải là độc nhất gì. Nó là một mô típ ta thỉnh thoảng vẫn hay gặp trong các tác phẩm SFF có liên quan đến thần giao cách cảm hoặc chung đụng tâm trí gì đó, và nó được gọi là Psychic Static.
Psychic Static về cơ bản xoay quanh việc một nhân vật tự nhồi đầy tâm trí của mình một dạng thông tin “nhẽo” nhất định. Nó có thể có rất nhiều kiểu, hoặc là một chuỗi những hình ảnh tưởng tượng quái chiêu và đầy sống động (một bầy voi hồng chạy tung tăng trên cầu vồng), hoặc là một thứ gì đó rất khô khan và dông dài (nội dung của quyển giáo trình kế toán tài chính doanh nghiệp đã được học thuộc lòng), hoặc, như trong trường hợp của Reichs, một bản nhạc quá dễ găm vào óc và không cách nào loại bỏ đi được (♪ row, row, row your boat; gently down the stream ♫).
Mấy cái Psychic Static này hoặc sẽ tạo thành một bức tường lửa, giúp nhân vật chặn đứng các thanh niên định xộc vào đọc não mình, không cho họ mò đến các ý nghĩ quan trọng đằng sau. Hoặc nó có thể được sử dụng như một dạng vũ khí, dùng để tra tấn những kẻ vốn đã chiếm được quyền kiểm soát tâm trí nhân vật rồi, khiến chúng phải phát điên vì cứ suốt ngày phải nghe lải nhải đi lải nhải lại mãi một thứ.
Một ví dụ Psychic Static gần như giống y sì đúc The Demolished Man, đồng thời cũng là loại “nhẽo” hay được sử dụng nhất, xuất hiện trong tập phim Only A Dream của series hoạt hình Justice League. Trong tập này, có một tên trùm tội phạm với khả năng ngoại cảm tên là Dr. Destiny. Dr. Destiny xoay xở đột nhập được vào tâm trí và đánh quỵ tất cả mọi thành viên trong Justice League, ngoài trừ Batman. Batman cứ ngâm nga đi ngâm nga lại trong đầu Frère Jacques (hoặc một mẩu quảng cáo sử dụng giai điệu của nó, không nhớ rõ đoạn này lắm), một bài đồng dao rất nổi tiếng, từ đấy tạo ra một bức tường ngăn cản Dr. Destiny xâm nhập được vào ý nghĩ thật của mình.
Một phiên bản Psychic Static khác cũng na ná thế nằm trong bộ truyện Inheritance Cycle của Christopher Paolini. Trong series, ta có một thứ phép thuật liên quan đến trí óc mà các pháp sư có thể sử dụng, cho phép họ vươn ra chạm vào tâm trí của các loài vật khác (trong đó có con người), và từ đó truyền tải thông tin hoặc kiểm soát tâm trí nạn nhân. Cách ngăn chặn người khác xâm nhập vào tâm trí mình là dồn toàn trí lực tập trung vào đúng một ý nghĩ duy nhất. Eragon, nhân vật chính của truyện, từng phải ngăn người khác xâm nhập tâm trí mình bằng cách chăm chăm nghĩ về ngón chân cái, và một số nhân vật máu mặt trong vũ trụ của tác phẩm thậm chí còn đã rèn cho bản thân luôn luôn chỉ giữ một ý nghĩ trong đầu mọi lúc mọi nơi.
Trong Ghost: Nova, một cuốn tiểu thuyết thuộc vũ trụ StarCraft, ta bắt gặp một phiên bản Psychic Static được sử dụng dưới dạng vụ khí tấn công thay vì phòng thủ. Cụ thể, trong tác phẩm, ta có một tay trùm tội phạm tên là Fagin. Thằng cha này có xung đột với Nova, một cô gái có khả năng ngoại cảm bấy giờ đang lang thang trong địa phận của hắn. Để đối phó với khả năng ngoại cảm của Nova, Fagin thuê một loạt những con nghiện về làm tay sai. Đám nghiện kia vã thuốc kinh khủng, và suy nghĩ của chúng trở nên hết sức cuồng loạn, khiến cho lúc Nova phải chiến đấu với đám đệ nhà Fagin, cô chật vật vô cùng vì cứ bị ý nghĩ điên rồ của mấy thằng nghiện làm cho rối óc.
Animorphs cũng có một phiên bản Psychic Static khá hay, được dùng dưới dạng tấn công thay vì phòng thủ, mặc dù khả năng tấn công của nó không khỏe như trong Ghost: Nova. Trong Elfangor's Secret, một cuốn ngoại truyện của series, ta có một tên Yeerk (một giống sên ngoài hành tinh, có thể chui vào não người và điều khiển hoàn toàn cơ thể cũng như nghe được mọi ý nghĩ của vật chủ) vô tình vớ được một thiết bị gọi là Ma Trận Thời Gian. Hắn rắp tâm quay ngược về những mốc thời gian quan trọng trong quá khứ để thay đổi lịch sử, khiến Trái Đất trở nên suy yếu hơn. Tuy nhiên, vật chủ của hắn tình cờ lại là một anh diễn viên, và anh này cứ liên tục nhẩm đi nhẩm lại từ đầu đến cuối vở kịch Henry V của Shakespear để tra tấn tinh thần tên Yeerk. Cứ liên tục bị anh ta quấy rối như thế, tên Yeek rốt cuộc gần như hóa điên, và trước khi bắt tay vào phá hoại lịch sử thế giới, thứ đầu tiên hắn làm là quay về Trận Agincourt để giết phéng Henry V đi, từ đó đảm bảo Shakespear không còn viết được kịch về ông ta và anh diễn viên chẳng có tài liệu gì để hành hạ mình nữa.
Một ví dụ mang tính hài hước hơn có thể được tìm thấy trong franchise The Hitchhiker's Guide to the Galaxy, cụ thể là ở cuốn The Restaurant at the End of the Universe. Trong cuốn này, ta được biết đến một chủng tộc có tên là Belcerabons, sống tại một hành tinh tên Kakrafoon Kappa. Đám này có một nền văn minh tách biệt với thiên hà, đầy bình an và thư thái, và khốn nạn cho đội đấy là những người khác trong vũ trụ cảm thấy thái độ họ hơi khệnh. Thế là để trừng phạt họ, Tòa án Thiên hà đã “ban tặng” họ khả năng thần giao cách cảm. Giờ đây, mọi ý nghĩ của người Belcerabons sẽ bị phát tán hết ra cho tất thảy những ai cách họ 5 dặm đổ lại cùng nghe. Để đảm bảo riêng tư, họ giờ cứ phải bô bô nói chuyện liên tục về đủ thứ đề tài tầm phào như chuyện thời tiết hay mấy cơn đau nhức vặt để mình không suy nghĩ lung tung, hoặc tổ chức nhạc rock thật ồn ào để át tiếng suy nghĩ.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓