Tiện tối qua nhắc chuyện bản quyền, tự nhiên lại nhớ hồi trước trong một group khác, từng có một bài về việc một kho sách lậu lớn bị sờ gáy. Bên dưới bài đấy, đã có cả chục tranh luận nổ ra về vấn đề bản quyền và sở hữu trí tuệ, và trong số đó thì có một thanh niên với quả comment hết sức huyền thoại như bên dưới.
Nếu anh em ở lâu trong group, mọi người hẳn cũng biết mình đã nhiều dịp động đến vấn đề bản quyền rồi, và cũng mấy lần chỉ trích cái cách nhiều bên cứ hoạt động hành lang nhằm kéo dãn cái thời hạn đó ra vì mục đích tư lợi (*khụ*Disney*khụ*). Trò kéo nhây đấy còn đặc biệt chối tai nếu thứ được bảo hộ là một thành phẩm lấy tài sản công chúng làm tư liệu sáng tác chủ đạo, tức những bên vu vào thì nhiều nhưng dứt khoát không muốn chia sẻ với ai hết; hoặc thứ được bảo hộ có độ phủ quá bao quát, đến mức gây kìm kẹp thái quá sự sáng tạo và phát triển của cộng đồng. Mình từng có một bài bàn sâu hơn về vấn đề ấy, mọi người có thể tham khảo ở đây: https://scifivietnam.blogspot.com/2022/08/tu-mickey-ngam-ve-he-thong-ban-quyen.html
Tuy nhiên, mình cũng đã nêu quan điểm bản quyền vẫn là một thứ cần có, vì nó cho phép người sáng tác được hưởng lợi từ thành quả lao động của bản thân. Bảo hộ gần cả thế kỷ hoặc vĩnh viễn luôn thì rất quá lố, nhưng suốt cuộc đời tác giả +50 năm sau mất như kiểu ở Canada, New Zealand, và tất nhiên cả Việt Nam, thì rất hợp lý. Chừng ấy vừa đủ để nuôi tác giả, vừa đủ để nuôi thêm ít nhất hai thế hệ con cháu nữa. Sau đó thì nên đem đi sung công để phục vụ sự phát triển chung của xã hội.
Tóm lại là cái gì cũng cần một vừa hai phải, đảm bảo cân bằng lợi ích cá nhân với lợi ích cộng đồng. Chơi kiểu chây lì như nhà thằng Chuột thì rất khắm lọ, nhưng trò khôn ăn người như thanh niên bên dưới thì cũng thối vl 🐧.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓