Trong bài review về The Sparrow hôm trước, mình có nhắc đến việc tác phẩm không biết phân bổ thời lượng phát triển nhân vật sao cho hợp lý. Điều này dẫn đến việc có người bị phát triển quá thừa thãi trong khi phần dôi ra không thực sự cải thiện ấn tượng của người đọc về đồng chí ấy, trong khi có người thì lại bị xây dựng một cách nhạt nhòa nghiêm trọng cho dù đóng một vai trò rất cốt yếu.
Thể hiện rõ ràng nhất cái điểm yếu này sẽ là một nhân vật bị bỏ phí cực kỳ uổng: Cha Alan Pace, người đầu tiên thiệt mạng trên hành tinh Rakhat.
Tính đến trước thời điểm Alan Pace, bất chấp việc ta đã biết trước rằng nhiệm vụ sẽ có một cái kết vô cùng thê thảm, không khí của tác phẩm nhìn chung vẫn khá tươi sáng. Đặc biệt, nếu sắp xếp mọi thứ theo đúng trình tự thời gian, ta sẽ thấy nhiệm vụ khám phá Rakhat bấy giờ chẳng khác nào một chuyến đi dã ngoại lý thú giữa những người bạn. Ta chỉ toàn thấy cả đoàn cười đùa với nhau, và háo hức đặt tên cho cây cối muông thú các kiểu rất vui vẻ.
Nhưng rồi bất thình lình, Alan Pace lăn đùng ra chết.
Sự ra đi của vị cha xứ này đánh dấu một bước ngoặt cực kỳ quan trọng trong tác phẩm. Nó hiện thực hóa sự nguy hiểm vốn lúc trước hãy còn rất xa xăm và mơ hồ, khiến bầu không khí chùng hẳn xuống. Bên cạnh đó, cái chết của Alan Pace cũng gây ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến tâm lý của tất cả các nhân vật khác, bởi vì họ đã có gần một năm sống thân thiết bên nhau, và ai cũng đều buồn khổ và suy sụp trước cái chết của một người bạn.
Ít nhất là ai cũng thấy buồn ngoại trừ một người rất quan trọng: người đọc 🐧.
Cho đến tận lúc chết đi, Alan Pace không hề nhận được bất kỳ một sự phát triển nào, và ta chẳng biết gì về cái ông này ngoài việc thanh niên tên là Alan Pace, và là nhà âm nhạc học người Anh. Chúng ta chưa từng dành thời gian với ông ta, không biết ông ta là ai hết, và thậm chí còn chẳng được thấy một thành viên nào trong đoàn tương tác với cái ông này cả. Chính vì điều này mà cái chết của Alan Pace không có một tí trọng lượng nào hết, và thay vì chết lặng và cảm thấy nhói lòng hệt như những người còn lại của đoàn, ta chỉ thấy trơ lì và có khi còn chẳng hiểu nổi tại sao mọi người cứ nhỏ nước mắt xót thương cái thanh niên như người dưng nước lã này.
Bực mình nhất là nếu ngẫm kỹ ra, ta sẽ thấy khoảnh khắc này có thể được cứu vãn một cách cực kỳ đơn giản, thông qua một nhân vật khác đang sờ sờ ngay đấy: D. W. Yarbrough.
Cũng như Alan Pace, D. W. Yarbrough là một thành viên của đoàn thám hiểm lên Rakhat. Thanh niên được giới thiệu khá muộn màng phải khoảng sau 1/3 truyện mới chường mặt ra, thế nên thời lượng phát triển cũng không được nhiều lắm. Tuy nhiên, D. W. Yarbrough lại có một cá tính cực kỳ mạnh mẽ, và nhân vật này gần như tức thì hình thành những mối quan hệ rất thú vị với dàn nhân vật cốt lõi trước đó. Ông anh hiện lên một cách hết sức sống động, vô cùng dễ gần, và quan trọng nhất là chia sẻ một lượng phân cảnh vừa đủ với các nhân vật khác để ta thấy bọn họ thân nhau đến thế nào.
Nếu thay vì Alan Pace, người chết đầu tiên là D. W. Yarbrough, độc giả sẽ bị tác động mạnh hơn hẳn. Cái chết của D. W. Yarbrough sẽ làm ta phải choáng váng và đau xót hơn, đồng thời dễ thông cảm với sự khổ đau của các nhân vật khác hơn, bởi vì ta biết cái ông này là ai, và có ý nghĩa như thế nào đối với những thành viên khác trong đoàn rồi.
Một điểm đáng chú ý khác là trong tác phẩm, sau khi Alan Pace mất, D. W. Yarbrough còn tiếp tục được phát triển thêm nữa. Tất cả những phần phát triển sau đấy hoàn toàn có thể được tráo cho Alan Pace, bởi vì nó tập trung vào một số khía cạnh khác của D. W. Yarbrough mà trước đấy truyện chưa động đến nhiều, bao gồm khả năng lãnh đạo và việc ông này có một số ngần ngại nhất định về việc thú nhận với đoàn thám hiểm về một góc độ thầm kín của mình. Vì hai cái trọng tâm khác nhau đến thế, kể cả nếu bê nguyên si phần phát triển của D. W. Yarbrough sang cho Alan Pace, ta sẽ vẫn xây dựng được Alan Pace thành một nhân vật hết sức độc đáo, không giẫm lên chân D. W. Yarbrough, và cũng giúp Alan Pace không trở thành một dạng cục thịt thừa, chẳng có vai trò gì khác ngoài lăn đùng ra đất chết như những gì xảy ra trong tác phẩm.
Từng có một tác phẩm khác cũng dùng cái chết của nhân vật để tạo bước ngoặt, thay đổi hoàn toàn không khí của mình như The Sparrow. Tuy nhiên, nó lại làm điều ấy một cách xuất sắc hơn hẳn. Tác phẩm đó là bộ manga Bokurano.
Trong trường hợp có anh em nào chưa biết, Bokurano xoay quanh một toán trẻ con phát hiện ra một con rôbốt, và từ đấy cùng nhau lái nó để bảo vệ Trái Đất khỏi quái vật. Trong chương đầu tiên của truyện, có một nhân vật được xoáy vào cực kỳ mạnh, ấy là Takashi Waku. Waku được tô vẽ theo một cách rất sinh động, sở hữu một nét tính cách hơi chuẩn mùi nam chính shounen (phổi bò, tăng động, hơi đần, lòng đầy nghĩa hiệp, anh em biết cái kiểu đó rồi đấy 🐧 ), nhưng không đến mức gây khó chịu cho người đọc. Bên cạnh đó, thanh niên còn có những tâm tư ngổn ngang và sâu lắng, khiến cho nhân vật trở nên rất đa chiều và dễ chiếm được cảm tình của độc giả.
Và đến cuối chương thì ông anh lăn đùng ra chết.
Cái chết của thằng cu cũng xảy đến bất thình lình như Alan Pace, và cũng xuất hiện ở thời khắc mọi thứ đang đầy lạc quan và tươi sáng, nhằm bẻ lái không khí tác phẩmm. Tuy nhiên, bởi vì đã được đầu tư phát triển ngay từ đầu, Takashi Waku không phải là một nhân vật vô thưởng vô phạt như Alan Pace. Thanh niên chính là phiên bản D. W. Yarbrough của Bokurano, một nhân vật được phát triển vừa đủ để hình thành một sự gắn bó với các nhân vật khác, và đặc biệt là độc giả. Do đó, cái chết của Takashi Waku gây ra một cú sốc rất lớn, đẩy người đọc vào tâm thế sững sờ và đau xót hệt như những gì các nhân vật khác trong tác phẩm hẳn đang cảm nhận thấy.
Thật đáng tiếc là lúc Mary Russell viết The Sparrow, Bokurano còn chưa ra đời, và nếu có ra thì cũng chưa chắc bà tác giả đã biết đến nó. Nếu có cơ hội tham khảo cách “hiến tế” nhân vật của Bokurano, cho khi tác giả đã cho xuất xưởng được một phiên bản The Sparrow ưu việt hơn hẳn rồi.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓