Bữa nay mình mới đọc thấy một cuộc thảo luận khá hay trên một group sách khác, xoay quanh một câu hỏi là có ai hay chọn sách dựa trên tiêu chí độ dày và giá hay không. Vụ giá cả thì không có gì đáng nói lắm, những còn vụ độ dài thì khá thú vị. Cụ thể, trong phần comment của thớt đấy, khá nhiều người nói mình thích đọc những cuốn dày chứ không phải mỏng, với một số người thậm chí còn không có hứng với những quyển dưới 200 trang.
Vụ này làm mình nhớ đến một nghiên cứu từng được công ty Verve Search triển khai hồi năm 2015, xoay quanh độ dài của các tác phẩm sách bán chạy. Sau khi nghiên cứu hơn 2.500 cuốn sách xuất hiện trên các danh sách sách bán chạy nổi tiếng (chẳng hạn danh sách của tờ New York Times) cũng như dữ liệu về những cuốn sách được thảo luận nhiều nhất dựa trên các khảo sát hàng năm của Google, họ nhận thấy rằng từ năm 1999 đến năm 2014, độ dài trung bình của các cuốn sách đứng top đã tăng từ 320 trang lên 400 trang, tức khoảng 25% liền.
Kết quả đã gây ra một sự kinh ngạc không nhỏ, bởi vì theo như nhiều nghiên cứu, sự bùng nổ của các loại hình giải trí điện tử đã khiến khả năng tập trung của chúng ta trở nên ngắn hơn, chưa kể thế giới bận rộn ngày nay còn không cho phép con người ta có nhiều thời gian dành riêng cho bản thân, thế nênn đúng lý ra thiên hạ phải thích những thứ ngắn hơn mới đúng. Nhưng như cái nghiên cứu này đã chứng minh, người đọc không những không thích muốn ngắn, mà càng ngày càng chuộng những món dày và dài (l̵i̵k̵e̵ ̵u̵r̵ ̵m̵o̵m̵ ̵<̵(̵“̵)̵ ̵).
Tại sao lại có chuyện như vậy thì hơi khó nói. James Finlayson, người thực hiện điều tra, cho rằng nguyên nhân nằm ở sự chuyển dịch kỹ thuật số của ngành xuất bản. Finlayson tin rằng sách to cầm ngoài đời trông sẽ rất đáng sợ, nhưng khi mua trên Amazon hay gì đó thì to nhỏ gì nó cũng chỉ là một cái file nhỏ tí hết, thế nên không gây tâm lý ngại. Bản thân việc sách điện tử tiện lợi cũng khiến việc người ta dễ mang sách dày đi khắp nơi hơn, và từ đấy dễ đọc hết sách dày hơn.
Clare Alexander, chuyên viên đại diện xuất bản, thì lại nghĩ khác. Dù đồng ý rằng ebook cũng là một phần nguyên nhân, cô vẫn chỉ ra rằng các ebook được tiêu thụ chủ yếu nằm trong một số dòng nhất định, thế nên nó không đủ rộng để đại diện cho một xu hướng chung như vậy. Alexander tin rằng chính việc các loại hình media khác thường tập trung vào truyền tải những thứ ngắn gọn đã khiến sự “dông dài” trở thành một nét độc đáo, và khi tìm đến với sách, con người ta muốn kiếm các cuốn dày dày để tận hưởng cảm giác lạ.
Max Porter, biên tập viên tại Granta, người đã giúp xuất bản cuốn sách The Luminaries dài 800 trang và đoạt giải Booker năm 2013, cũng phần nào đồng ý với Alexander. Ông nêu lại một nghiên cứu Kobo từng thực hiện, cho thấy rằng 60% ebook được mua thậm chí còn không bao giờ được mở ra để cho thấy ebook không đóng vai trò quá lớn trong việc hình thành xu hướng này. Porter đề ra giả thuyết rằng chính độ dày đã làm sách trông… giống sách, và tạo ra nét khác biệt giữa nó và các đối thủ cạnh tranh. Nói chuẩn hơn, nó chiếm dụng một không gian vật lý quá ấn tượng, thu hút sự chú ý hơn, đồng thời còn là hiện thân đầy hình tượng của lượng thời gian cần thiết để thưởng thức nó. Nó trái ngược hẳn với những loại hình giải trí “mì ăn liền,” liên tục hứa hẹn một sự đầu tư thời gian thấp, và chính vì thế nên đã hút được độc giả.
Tất nhiên, mấy cái đấy chỉ là phỏng đoán thôi, chứ chẳng ai biết nguyên nhân thực tế nó là thế nào. Chưa kể bên chúng ta thì mọi sự lại còn là một dấu hỏi lớn hơn nữa, bởi vì thị trường nhà mình nó hơi đặc thù, mà lại chưa có ai làm nghiên cứu gì cả. Trên thực tế, có khi những gì xảy ra trong cái thớt kia còn có khả năng chỉ là trường hợp cá biệt, bởi vì hồi năm ngoái, trong một cuộc bình bầu về lý do thiên hạ ngại đọc Sci Fi ở group Nhã Nam, một trong những thứ đứng top 3 lại chính là vì nó… dày quá (anh em xem thêm ở đây: https://scifivietnam.blogspot.com/2022/09/mot-binh-bau-ve-thu-khien-oc-gia-ngan.html).
Tóm lại là liệu dân nhà ta nhìn chung có thích Big Black Book thật không kể cũng khó nói lắm 🐧.
Còn anh em thì sao, mọi người có hay chọn sách theo độ dài không? Và dài chừng nào là hợp lý nhất với mọi người?
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓