Hôm trước đăng cái ảnh chế về một ông trên reddit không phân biệt được Fantasy với Sci Fi mới phát hiện ra vẫn còn một số bạn vẫn lơ mơ khoản này, thế nên hôm nay mình sẽ viết cách để nhận biệt hai dòng này.
Đầu tiên, muốn biết một tác phẩm có phải là Fantasy hoặc Sci Fi không thì hãy tự hỏi mình câu này: “Nó có điêu không?”
Nếu nó “điêu” thật, tức là khó/không thể xảy ra ở thế giới thật của ta, nó sẽ hoặc là Fantasy, hoặc là Sci Fi. Tất nhiên, để trở thành được SFF thì tác phẩm cũng phải “điêu” ở một mức nhất định. Điều này mình đã đề cập đến trong bài viết về Speculative Fiction (https://scifivietnam.blogspot.com/2022/06/sff-101-sci-fi-vs-fantasy.html), ai chưa biết hãy qua đó đọc.
Sau khi biết tác phẩm “điêu” rồi, hãy hỏi tiếp: “Tại sao lại có cái sự điêu ấy?” Nếu các chi tiết chém gió không có bất cứ lời giải thích nào, ta phải mặc nhiên chấp nhận nó là đúng, lập tức tống tác phẩm vào mục Fantasy. Còn nếu tác giả có đưa ra lời giải thích, hãy hỏi tiếp: “Lời giải thích ấy dựa trên cơ sở nào?” Nếu nó được giải thích dựa trên khoa học và các lôgíc thực tiễn, dù có sơ sài, cổ lỗ, hay khó tin đến thế nào đi chăng nữa, chỉ cần nó mang đủ các đặc trưng của khoa học là có thể đưa nó vào diện Sci Fi. Ngược lại, nếu lời giải thích không liên quan gì đến khoa học, đặc biệt nếu nói thẳng ra các mô típ Fantasy quen thuộc như phép thuật, huyền thoại,… thì tất nhiên nó sẽ là Fantasy.
Để cho dễ hiểu, đây là ví dụ:
- John biết biến hình (Fantasy vì không có lời giải thích);
- John có phép biến hình (Fantasy vì giải thích bằng phép thuật);
- John có công nghệ biến hình (Sci Fi vì giải thích bằng khoa học);
Lưu ý: đôi khi sẽ có tác phẩm sử dụng cả mô típ của Fantasy lẫn Sci Fi để giải thích cho những cái điêu của mình. Trong trường hợp mức độ Fantasy/Sci Fi tàm tạm tương đương nhau, không cái nào quá lấn át với cái nào thì tác phẩm đó sẽ thuộc dòng Science Fiction Fantasy (https://scifivietnam.blogspot.com/2022/06/sff-101-science-fiction-fantasy.html). Nếu có một bên áp đảo hẳn so với bên còn lại, và bên lép vế không có chi tiết nào đủ nổi trội để làm đối trọng (chẳng hạn như Thần lực trong Star War), thì sẽ coi nó hoặc là Sci Fi, hoặc là Fantasy, tuỳ bên nào chiếm ưu thế.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓