Apocalypse/Post-Apocalypse Science Fiction, hay còn gọi là “Sci Fi Tận thế/Hậu Tận thế,” là những tác phẩm xoay quanh sự diệt vong của nền văn minh nhân loại, hoặc thế giới sau khi nền văn minh sụp đổ. Tác nhân gây ra sự sụp đổ ấy được gọi là Sự kiện Tận thế (Apocalyptic Event). Sự kiện Tận thế có thể là bất kỳ thứ gì, có khả năng xảy ra cao hoặc khó/còn lâu mới xảy ra, nhân tạo hoặc tự nhiên,… Một số ví dụ về Sự kiện Tận thế bao gồm: thiên thạch rơi, mặt trăng bị huỷ diệt, biến đổi khí hậu, chiến tranh hạt nhân, thảm họa zombie, virút biến đổi gen, người ngoài hành tinh xâm lăng. Lưu ý là trong 1 tác phẩm có thể đồng thời xảy ra nhiều Sự kiện Tận thế, và các Sự kiện Tận thế có thể sẽ kéo dài miên man hoặc ầm cái kết liễu luôn thế giới con người.
Các tác phẩm Tận thế/Hậu Tận thế thường sẽ xoay quanh các nỗ lực ngăn chặn Sự kiện Tận thế, những ảnh hưởng của một Sự kiện Tận thế sắp diễn ra đối với xã hội, ảnh hưởng kéo dài sau khi Sự kiện Tận thế đã diễn ra, hành trình gian khổ, tranh đấu nội tâm của những người sống sót, duy trì hoặc tái xây dựng nền văn minh, tìm hiểu về thế giới cũ từng bị huỷ diệt (hoặc đã lãng quên hoặc đã thành huyền thoại). Khung thời gian có thể trước khi Sự kiện Tận thế xảy ra, trong lúc nó đang diễn ra, ngay sau khi nó đã xảy đến, hoặc mấy nghìn tỉ năm sau khi Sự kiện Tận thế xuất hiện. Sci Fi Tận thế thì có thể lấy bối cảnh ở khá nhiều nơi, nhưng còn Hậu Tận thế thì thường sẽ là các thế giới không còn công nghệ gì nữa, hoặc chỉ còn chút tàn dư công nghệ sót lại (tất nhiên vẫn có ngoại lệ, đặc biệt nếu tác phẩm kể về hành trính tái khám phá nền văn minh cổ đại).
Tận thế/Hậu Tận thế có thể coi là một trong những nhánh xuất hiện sớm nhất của Sci Fi. Gốc gác của nó là từ những truyền thuyết hoặc thần thoại (tức Fantasy cổ) từ những nền văn minh thời xưa như Babylon, Aztect, Maya, Inca,… chẳng hạn Sử thi Gilgamesh, câu chuyện chiếc thuyền của Noah, Ragnarök trong thần thoại Bắc Âu,... Tác phẩm Tận thế/Hậu Tận thế man tính Sci Fi đúng chất đầu tiên là The Last Man (1826) của Mary Shelley (tác giả Frankeinstein). Đến Thế Chiến II, khi vũ khí hạt nhân ra đời, và khả năng cả thế giới ôm nhau chết chúng trở thành hết sức chân thực, Sci Fi Tận thế/Hậu Tận thế bắt đầu bùng nổ.
Một số tác phẩm Sci Fi Tận thế/Hậu Tận thế đáng chú ý: World War Z (Max Brooks), Earth Abides (George R. Stewart), Cô bé có Mọi Món quà (M.R Carey), Horizon Zero Dawn (Guerrilla Games), Interstellar (Christopher Nolan), 20th Century Boys (Naoki Urasawa), Blame! (Tsutomu Nihei), The Last of Us (Naughty Dog).
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓