Hôm nay mình được 1 bạn inbox hỏi về một series truyện, và sau một hồi nói chuyện thì nhận ra bạn này đang hiểu Fantasy chỉ bó hẹp trong những tác phẩm tương tự Lord of the Rings (LotR) với Harry Potter thôi.
Vấn đề là Fantasy rộng gấp bội.
Rộng khủng khiếp.
Cũng như Sci Fi không chỉ dừng lại ở vũ trụ với công nghệ, Fantasy cũng đa dạng vô cùng, bởi lẽ chỉ cần một câu chuyện “điêu” không được giải thích bằng khoa học là đủ để tống nó sang Fantasy rồi. Để dễ hiểu hơn thì anh em hãy tưởng tượng Fantasy cũng như bún ấy, bao gồm nhiều thể loại như bún đậu, bún thang, bún chả, bún cá, bún chả cá (không phải 2 thằng trước trộn nhau đâu nhé 🐧 ), bún nem, bún mọc, bún ốc, bún riêu, bún bò Huế, bún hải sản, bún bung, bún vịt, bún ngan, bún mắm, bún lèo, bún trộn, bún rạm, bún lòng,… Nói Fantasy chỉ toàn những tác phẩm như LotR với Harry Potter thì cũng như bảo bún Việt Nam chẳng có gì ngoài bún chả với bún riêu vậy 🐧.
Dưới đây sẽ là một số ví dụ về một số dòng Fantasy tiêu biểu để anh em mường tượng ra nó đa dạng cỡ nào. Lưu ý là cũng như Sci Fi, một tác phẩm có thể nằm đồng thời ở nhiều nhánh Fantasy nhỏ khác nhau, thế nên đừng lấy làm lạ nếu thấy có tác phẩm nào được nhắc đến hơn một lần, hoặc có thể còn khớp với nhiều hơn 1 hạng mục:
- High Fantasy/Epic Fantasy: loại Fantasy thường được nhắc đến nhất, là những câu chuyện với quy mô thế giới khổng lồ và các cuộc phiêu lưu cũng mang tính vĩ mô nốt. Ví dụ bao gồm LotR (J. R. R. Tolkien), The Wheel of Time (Robert Jordan), The Chronicles of Narnia (C. S. Lewis)…
- Medieval European Fantasy: các câu chuyện Fantasy lấy bối cảnh Châu Âu thời Trung Cổ, hoặc một thế giới tương tự thế. Ví dụ bao gồm A Song of Ice and Fire (George R. R. Martin), Berserk (Kentaro Miura), Skyrim (Bethesda Softworks),…
- Contemporary Fantasy/Modern Fantasy/Urban Fantasy: bối cảnh vẫn là thế giới thật ngày nay, nhưng có yếu tố Fantasy chen lẫn vào. Ví dụ bao gồm Until Dawn (Supermassive Games), The Voynich Hotel (Douman Seiman), Fate/stay night (Type-Moon),...
- Dark Fantasy/Grimdark: những tác phẩm Fantasy mang màu sắc đen tối, tiêu cực. Ví dụ bao gồm Darkest Dungeon (Red Hook Studios), Spectral Wizard (Imitation Crystal), Puella Magi Madoka Magica (Magica Quartet),…
- Horror Fantasy: Fantasy kinh dị. Ví dụ bao gồm Uzumaki (Junji Ito), Dracula (Bram Stoker), Higurashi: When They Cry (07th Expansion),…
- Ngụ ngôn: cụ thể hơn là các câu chuyện ngụ ngôn mang sắc Fantasy (VD: có thú vật hành xử như người). Ví dụ bao gồm Thỏ và Rùa (Aesop), Đeo Nhạc Cho Mèo (Nguyễn Văn Ngọc), The Masque of the Red Death (Edgar Allan Poe),…
- Fairy Tales/Fairy Tale Fantasy: các câu chuyện cổ tích hoặc những tác phẩm dựa trên cổ tích. Ví dụ bao gồm Trí Khôn Của Ta Đây (khuất danh), The Girl From the Other Side: Siúil, a Rún (Nagabe), Ngàn Lẻ Một Đêm (khuất danh),…
- Hard Fantasy: Fantasy với các yếu tố phi thực được giải thích lôgíc, đôi khi đến mức gần như thành khoa học, mặc dù vẫn chưa đủ để trở thành Sci Fi. Ví dụ bao gồm Fullmetal Alchemist (Hiromu Arakawa), Mistborn (Brandon Sanderson), The Kingkiller Chronicle (Patrick Rothfuss)…
- Heroic Fantasy: Fantasy với nhân vật mang mô típ anh hùng truyền thống đi phiêu lưu. Ví dụ bao gồm Conan the Barbarian (Robert E. Howard), Mười Hai Chiến Công Của Hercules (khuất danh), The Mummy (Stephen Sommers),…
- Historical Fantasy: Fantasy với một bối cảnh lịch sử cụ thể nào đó. Ví dụ bao gồm Pirates of the Caribbean (Gore Verbinski), A Study in Emerald (Neil Gaiman), A Plague Tale: Innocence (Asobo Studio),…
- Low Fantasy/Magic realism: các tác phẩm với hàm lượng Fantasy tương đối thấp, hoặc không đặt trọng tâm vào yếu tố Fantasy. Ví dụ bao gồm The Shining (Stephen King), Wolf Children (Mamoru Hosoda), Biên Niên Ký Chim Vặn Dây Cót (Haruki Murakami),…
- Shenmo Fiction/Shenmo Xiaoshuo: truyện thần tiên, ma quỷ Trung Quốc. Ví dụ bao gồm Tây Du Ký (Ngô Thừa Ân), Phong Thần Diễn Nghĩa (Hứa Trọng Lâm, Lục Tây Tinh), Liêu Trai Chí Dị (Bồ Tùng Linh),…
- Paranormal Romance/Romance Fantasy: truyện tình cảm với yếu tố Fantasy. Ví dụ bao gồm Twilight (Stephenie Meyer), The Shape of Water (Guillermo del Toro), Xác Ấm (Isaac Marion),…
- Science Fantasy/Science Fiction Fantasy: pha trộn giữa Sci Fi và Fantasy. Ví dụ bao gồm Pokemon (Nintendo), Artemis Fowl (Eoin Colfer), Treasure Planet (Ron Clements, John Musker),…
- Occult Detective Fiction/Fantastic Noir: Fantasy trinh thám. Ví dụ bao gồm Area 51 (Hisa Masato), Who Framed Roger Rabbit (Robert Zemeckis), The Dresden Files (Jim Butcher),…
- Sword & Planet: truyện lấy bối cảnh ngoài hành tinh nhưng pha nhiều mô típ Fantasy vào, một nhánh nhỏ của Science Fantasy. Ví dụ bao gồm Star Wars (George Lucas), Xứ Cát (Frank Herbert), A Princess of Mars (Edgar Rice Burroughs),…
- Wuxia: kiếm hiệp/tiên hiệp, kết hợp Fantasy vào với võ thuật Trung Quốc. Ví dụ bao gồm Thiên Long Bát Bộ (Kim Dung), Tiểu Lý Phi Đao Hệ Liệt (Cổ Long), Thất Kiếm Hạ Thiên Sơn (Lương Vũ Sinh),…
Có mấy điều cần lưu ý là đây không phải danh sách đầy đủ. Còn nhiều dòng ngách hơn hoặc nhỏ nữa, nhưng liệt kê hết ra thì dài quá nên mình không động đến. Ngoài ra một số mảng tùy cách tiếp cận mà có thể nhảy ra nhảy vào khỏi Fantasy. Ví dụ như các tác phẩm về Mythology và Folklore (thần thoại và truyện dân gian) có thể được tính là sách nghiên cứu/non-fiction, vì những thứ này đại diện cho văn hóa dân tộc. Tuy nhiên, bản thân các câu chuyện bên trong chúng (các chiến công của Hercules, Âu Cơ đẻ trăm trứng, Anubis cân đo trái tim người chết với cọng lông,…) thì lại có thể được gọi là Fantasy, bởi vì không thể phủ nhận được chúng là bịa đặt.
Để trực quan hơn thì mình up thêm một số ảnh các tác phẩm minh họa. Chúng không nhất thiết là những tác phẩm đã được nói đến trong bài viết, mà chỉ được bốc random để mọi người hiểu rõ hơn thôi.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓