Đợt dạo này tự nhiên thấy khá nhiều bài viết về Cyberpunk và Sci Fi Noir, giờ nổi hứng muốn bổ sung cái thể loại này vào series Sci Fi căn bản.
Để biết Sci Fi Noir là gì thì trước tiên cần phải hiểu về khái niệm Noir Fiction. Dòng này nếu mình nhớ không nhầm thì anh Nam trong group Hội thích truyện trinh thám có nói rất sâu 1 lần rồi, thế nên nếu bạn nào muốn tìm hiểu kỹ hơn có thể qua đó tìm, còn ở đây mình chỉ nhắc sơ lược.
"Noir" gốc là một từ tiếng Pháp, dùng để chỉ màu đen. Về sau nó được giới làm phim ở Hollywood đem đặt cho một thế loại phim rất thịnh hành trong giai đoạn những năm 40s, 50s, ấy chính là Film Noir. Các bộ phim Noir kinh điển thường là đen trắng hoàn toàn, và sự tương phản giữa hai sắc màu ấy sẽ cực kỳ mạnh. Cốt truyện của nó sẽ "tục" hơn, với các nhân vật ở cả phe thiện lẫn phe ác đều mang một sự tăm tối ngấm ngầm. Cốt của nó chủ yếu sử dụng các câu chuyện Hardboiled Fiction, một dòng trinh thám rất thịnh hành trong thời kỳ Cấm rượu của Mỹ những năm 20s, 30s, khi niềm tin của người dân vào lực lượng hành pháp suy giảm nghiêm trọng và Mafia hoành hành. Như vậy, ta có thể nói Film Noir "đen" cả về hình thức lẫn nội dung.
Về sau, phong cách làm phim ấy trở nên thịnh hành đến mức nó loang sang mọi phương thức kể chuyện khác, bao gồm cả văn học, gần như chập chung vào với Hardboiled Fiction để trở thành Noir Fiction (có một số khác biệt nho nhỏ giữa 2 dòng, nhưng trinh thám mình không rành nên không bàn).
Lẽ đương nhiên, cũng như mọi dòng văn khác, chỉ cần ghép thêm cho Noir Fiction những yếu tố công nghệ cao, hoặc đặt nó vào bối cảnh một giai đoạn tương lai hay lịch sử thay thế nào đó là đủ để biến nó thành Sci Fi rồi. Chính sự kết hợp giữa yếu tố Noir và yếu tố công nghệ/tương lai ấy đã giúp Sci Fi Noir (còn gọi là Tech Noir hay Future Noir) ra đời.
Thực chất thì ban đầu mình không nhắc đến nó bởi nó quá gần với Cyberpunk, đến mức một số người còn coi nó như tên gọi khác của Cyberpunk hoặc một chi nhỏ của Cyberpunk. Có một số sự khác biệt giữa hai thằng, trong đó to nhất sẽ là Cyberpunk không nhất thiết phải là trinh thám còn Sci Fi Noir thì phải có trinh thám mới được. Nhưng vì chúng nó quá khăng khít, đừng ai ngạc nhiên nếu các ví dụ về những tác phẩm Sci Fi Noir nổi trội dưới đây rất giống Cyberpunk: Minority Report (Steven Spielberg), Blade Runner (Ridley Scott), Made to Kill: A Ray Electromatic Mystery (Adam Christopher), Gun, with Occasional Music (Jonathan Lethem), Psycho-Pass (Naoyoshi Shiotani & Katsuyuki Motohiro)
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓