Đúng với cái tên gọi của nó, Inciting Incident là sự kiện "đẩy" câu chuyện rẽ sang nhánh khác, đẩy các nhân vật vào một mạch xung đột mới hoặc một hướng phát triển mới. Thường thì mỗi tác phẩm sẽ có một Inciting Incident chính, xảy ra ở gần đầu, sau khi độc/khán giả đã hiểu hòm hòm về bản chất nhân vật cũng như tình trạng thế giới hiện thời (hay còn gọi là "status quo").
Một số ví dụ kinh điển nhất về Inciting Incident chính sẽ là Luke Skywalker nhận được bức thông điệp của Leia trong Star Wars, Katniss Everdeen tình nguyện trở thành vật hiến sinh trong The Hunger Games, Trái Đất bị cho nổ để làm đường cao tốc trong The Hitchhiker's Guide to the Galaxy,...
Tuy nhiên, Inciting Incident cũng có thể diễn ra ở quy mô nhỏ hơn, sau khi đã có Inciting Incident chính, nhằm giúp giải thích các sự thay đổi về tư tưởng, thái độ, bản chất của nhân vật. Để hiểu rõ hơn thì ta có thể nhìn vào hai ví dụ là Murphy Cooper trong Interstellar và Daenerys Targaryen trong Game of Thrones.
 |
| Murphy Cooper trong Interstellar |
Trong Interstellar, Murphy Cooper có 2 lần thay đổi thái độ đối với bố mình. Đầu tiên là đang từ yêu quý trở thành thù ghét, sau đó là từ thù ghét trở về yêu quý. Trong lần thay đổi từ yêu sang ghét đầu tiên, Inciting Incident là lúc ông bố bị kẹt trên một hành tinh quá gần lỗ đen, khiến thời gian bị giãn nở, gần chục năm không nhắn tin được lại cho con. Sự kiện này khiến cho Murphy lầm tưởng rằng bố đã bỏ rơi mình, và thế là cô sinh lòng thù hận.
Trong lần thay đổi thứ hai, Inciting Incident là Murphy nhận ra "con ma" thúc giá sách của mình hồi nhỏ chính là bố, bấy giờ bị kẹt trong một chiều không gian quái lạ nào đó, chưa kể còn đã giúp mình giải phương trình cứu loài người bằng cách gửi lại một thông điệp trong chiếc đồng hồ ông tặng con. Thông qua đó, Murphy hiểu bố không bỏ mình, và tình cảm của cô đối với ông đã lại về thành yêu thương.
 |
| Daenerys Targaryen trong Game of Thrones |
Trong GoT, Daenerys (Dany) có một phen quay ngoắt bản tính, đi từ người hơi tôn tốt sang thành Hitler, và đã bị chỉ trích tơi bời. Lý do nằm ở chỗ tại khoảnh khắc chuyển dịch từ tốt sang xấu, Dany không có Inciting Incident nào làm bàn đạp cả. Lúc bấy giờ mọi hệ thống phòng thủ của phe địch đã bị phá hủy, lính tráng quân địch đã buông vũ khí và ngưng đánh nhau, người dân đã biết sợ và rung chuông xin hàng, tất cả mọi thứ đều đã được giải quyết. Tự nhiên đùng một phát, không có gì tác động, bản chất của Dany thay đổi 180 độ.
Có thể tranh luận rằng một số sự kiện diễn ra từ trước đấy chính là Inciting Incident, nhưng vấn đề là hầu như mọi ứng viên cho vị trí đó đều hoặc đã được dùng làm Inciting Incident cho sự kiện khác (vụ chặt đầu Missandei là Inciting Incident cho quyết tâm tấn công King's Landing), không đủ "nặng đô" để tạo ra một chuyển biến như thế (mất Ser Friendzone và bị Varys phản bội), hoặc đã được hóa giải xong hết rồi (bị cháu từ chối loạn luân và quyết định phải làm dân sợ, và dân đã sợ xong).
Như vậy, ta có thể thấy Inciting Incident cả ở cấp vĩ mô (đẩy mạch xung đột chính của câu chuyện) lẫn vi mô (giải thích lý do nhân vật thay đổi bản tính) đều rất quan trọng. Nếu làm tử tế thì sẽ có một tác phẩm rất thống nhất, ngay cả nếu các phần ngược nhau hoàn toàn. Nếu làm nhảm hoặc không chịu làm thì sẽ tự tay đốt rụi chính thành phẩm của bản thân.
Đôi khi còn thiêu theo đúng nghĩa đen 🐧.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓