Sau khi xem cái mẫu thiết kế bộ đồ phi hành gia mới của NASA hôm qua, tự nhiên lại nhớ đến cái mô típ "lịch sử hóa" thế giới hiện đại trong các tác phẩm SFF.
Anh em hẳn ai cũng quen thuộc với câu trích kinh điển trong đoạn mở đầu của bản phim chuyển thể Lord of the Rings: "[M]ột số điều đáng lẽ không được quên đi thì lại bị thất lạc. Lịch sử trở thành truyền thuyết. Truyền thuyết trở thành huyền thoại." Nó thể hiện cách các sự kiện lịch sử sau một thời gian dài có thể sẽ bị xuyên tạc và trở nên không còn giống gì với bản gốc của nó nữa.
Mô típ này được sử dụng cực kỳ nhiều trong các tác phẩm Fantasy. Chẳng cần nhìn đi đâu xa, ta có thể thấy điều này ngay trong chính lịch sử và truyền thuyết của nước mình, ví như câu chuyện về An Dương Vương và nỏ thần hoặc Lê Lợi và thanh gươm Thuận Thiên. Cả hai đều là những câu chuyện về con người có thật, về các giai đoạn có thật, nhưng đã bị bóp méo đến độ nghe như chuyện bịa. Nếu muốn một truyền thuyết mang tính "hiện đại" hơn thì ta có thể nhìn vào series Wheel of Time với một kỷ nguyên First Age đã sụp đổ từ mấy ngàn năm trước, và chỉ còn lưu lại một số truyền thuyết "quen" đến kỳ lạ mà các gleemen (những anh hề/hát rong) kể lại. Ví dụ bao gồm các cuộc chiến long trời lở đất với những cây thương lửa có thể vươn đến đầu bên kia của thế giới giữa Mosk the Giant và Elsbet, the Queen of All (tức Moscow của Nga đánh nhau với Nữ hoàng Elizabeth của Anh bằng tên lửa xuyên lục địa), và tráng sĩ Lenn bay lên mặt trăng trong bụng một con đại bàng lửa cùng cô con gái Salya đã bước đi giữa những vì sao của ông (pha trộn giữa câu chuyện về phi hành gia John Glenn, Sally Ride, và câu trích "Đại bàng đã hạ cánh" của Neil Armstrong).
Ngay cả Sci Fi cũng chẳng ngần ngại gì sử dụng mô típ này, với gần đây nhất thì ta có game Horizon Zero Dawn, kể về một thế giới sau khi nền văn minh con người đã suy tàn, và cái khu "vườn ươm" do con AI GAIA điều hành đã dần bị bóp méo thành một vị chúa sinh ra muôn loài, và lịch sử gốc gác của con người từ đấy cũng bị bóp méo theo. Trong Assassin's Creed, con người là do một giống loài ngoài hành tinh chế tạo, và Adam với Eve đơn thuần là 2 người đầu tiên nổi loạn chống lại đấng sáng tạo của mình, nhưng về sau lịch sử đã bóp méo hết mọi thứ thành các hình tượng tôn giáo.
Quay lại với bộ đồ mới của NASA ngày hôm trước. Nếu sau này nền văn minh hiện thời của chúng ta sụp đổ, nhưng con người vẫn lay lắt sống được, chỉ có điều phải truyền miệng lại lịch sử, thì chắc sau tầm vài ngàn năm gì đó, hình ảnh về một bộ đồ đỏ trắng xanh, chống được va đập mạnh, đại diện cho tự do, cưỡi trên chim sắt bay về trời, được trang bị kiếm khạc ra lửa và thét ra sét sẽ trở thành một nhân vật như hình dưới 🐧.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓