Đang mùa quả phim mới về Batman làm mưa làm gió ngoài rạp, thế nên nhiều bên đã tranh thủ biên đủ kiểu bài về cả cái phim nói riêng lẫn nhân vật trọng tâm của nó. Trong số này thì có bài này của JSTOR Daily mình thấy khá độc đáo, share lại một bài phân tích từng được Andreas Reichstein, giáo sư Lịch sử Mỹ tại Đại học Hamburg của Đức, xuất bản trên một tạp chí học thuật thuộc ngành mình là Amerikastudien và năm 1998. Trong bài nghiên cứu, Reichstein đã đề ra một câu hỏi rất thú vị: liệu Batman có phải là phiên bản Jekyll/Hyde của nước Mỹ không?
Nghiên cứu đầu tiên điểm lại toàn bộ lịch sử của Batman nói riêng cũng như siêu anh hùng Mỹ nói chung, chỉ ra cách nhân vật đã tiến hóa qua các thời kỳ. Sau đó, bài nghiên cứu nêu ra một danh sách những con người đã góp phần khai sinh/định hình hình ảnh của thanh niên, và lướt qua một lượt những cảm hứng mà họ sử dụng trong việc tạo dựng ông anh đó. Thế rồi bài chuyển qua giới thiệu lại về The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde, cuốn tiểu thuyết ngắn từng được Robert Louis Stevenson sáng tác hồi năm 1886, và nay đã trở thành huyền thoại trong cả văn học Sci Fi lẫn Gothic. Thế rồi bài đi sâu vào chỉ ra những điểm tương đồng/khác biệt giữa hai nhân vật đó, chạy từ những thứ mang tính bề nổi như việc đây đều là những con người thuộc giới tinh hoa sống biệt lập, cho đến những thứ sâu hơn như việc cả hai đều giải phóng tăm tối và tà ác trong người ra thế giới bên ngoài để đối phó với các tác động đến từ ngoại cảnh cũng như những kìm kẹp và vấn đề tâm lý, cũng như cách văn hóa, tư tưởng, và ý thức hệ của các tác giả đôi bên đã khiến cho hai nhân vật này có những hành trình phát triển và tranh đấu nội tâm lệch nhau thế nào.
Cái bài trong link dưới tóm lược những ý cực kỳ cơ bản về nghiên cứu của Reichstein, nhưng vì muốn tiết kiệm đất, nó lược bỏ thông tin của bài gốc nhiều kinh khủng khiếp. Chính bởi vậy, anh em chỉ nên coi đấy như một dạng trích yếu đầu nghiên cứu, đọc để hiểu sơ sơ về một số ý chính mà bài nghiên cứu sẽ động đến thôi, còn sau đó hãy đọc phiên bản đầy đủ của nó ở đây nhé: https://www.jstor.org/stable/41157373?mag=batman-a-hero-or-a-new-mr-hyde. Bài gốc tận 22 trang, hơi dài tí, nhưng tầm chục trang đầu là bàn về lịch sử, từ trang 11 trở đi mới bắt đầu vào phân tích chính, chưa kể trong phần phân tích thì cũng phải 1/4 độ dài là các ghi chú về nguồn, thế nên nó cũng không đến mức quá dài đâu. Đọc vào sẽ thấy hình ảnh của cả hai đồng chí đầy quen thuộc đó hiện lên mới mẻ vô cùng, bõ công lắm đấy.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓