Trong cái clip chiêm nghiệm về sự sống sở hữu khả năng tương tác với nhiều hoặc ít chiều không gian hơn chúng ta mà mình share tối qua, có một đoạn nó nhắc đến vụ mô phỏng các sinh vật trong môi trường 2D bằng phần mềm ALIEN. Vụ đó làm mình nhớ đến một cái nghiên cứu thú vị bản thân từng đọc cách đây ít lâu, cũng liên quan đến việc mô phỏng sự sống trong môi trường 2D, mặc dù bản chất hơi khác. Nó là Generative Agents: Interactive Simulacra of Human Behavior.
Generative Agents: Interactive Simulacra of Human Behavior là một nghiên cứu về học máy và AI, được một nhóm nhà khoa học đến từ Đại học Stanford và Google thực hiện. Nghiên cứu đấy báo cáo lại một thí nghiệm họ đã tổ chức, với đối tượng là một thị trấn ảo do 25 con AI sinh sống.
Cụ thể hơn, điều nhóm này làm lạ tạo ra 25 phần mềm “con,” được họ gọi là tác tử tạo sinh (tức “generative agent”). Mỗi tác tử được đại diện bởi một hình 2D, và thứ hình thành nên “trí tuệ” của chúng nó là một chuỗi các thuật toán. Các thuật toán đó cho phép chúng nó nhận thức về môi trường xung quanh, hình thành ký ức, và điều chỉnh hành vi dựa trên các ký ức mình lưu trữ, và sử dụng mô hình ChatGPT để có thể giao tiếp với nhau theo ngôn ngữ tự nhiên (anh em có thể tham khảo lôgic thuật toán của chúng nó ở ảnh 3, 4, và 5). Và để có nền phát triển, mỗi đứa được tặng cho một đoạn mô tả ngắn, định hình danh tính gốc của chúng nó, bao gồm nghề nghiệp, mối quan hệ của chúng nó với các tác tử khác, và một số ký ức quan trọng nền (ảnh 6).
Sau khi lập xong lũ tác tử, họ thả chúng nó vào một thế giới 2D, gần như giống hệt thế giới mấy game Pokemon thời đầu, được họ gọi là Smallville (anh em tham khảo ảnh 1 và ảnh 2). Nếu cần định hướng chúng nó, các nhà khoa học có thể trò chuyện trực tiếp với bọn này bằng ngôn ngữ tự nhiên, hoặc lén bơm ý tưởng vào đầu bọn nó dưới dạng các tiếng nói nội tâm, nhưng chủ yếu họ chỉ để mặc cho chúng nó tương tác với nhau, và ghi lại kết quả.
Cái thí nghiệm này đã thu được những kết quả rất hấp dẫn. Từ những thông tin và ký ức ban đầu, bọn tác tử tự hình thành một lề thói và thời gian biểu riêng. Trong quá trình tương tác với môi trường và các tác tử khác, chúng nó dần điều chỉnh hành vi và hình thành những lề thói và mối quan hệ mới (anh em có thể tham khảo mẫu lịch trình hoạt động của một tác tử ở ảnh 7). Ngay cả khi được các nhà khoa học thúc về một hướng nhất định nào đấy, chúng nó cũng tự phát triển và thực hiện những hoạt động rất riêng, đòi hỏi con người phải dìu dắt.
Tỉ dụ, khi có một tác tử được gợi ý nên tổ chức tiệc Valentine, nó đã tự động đi báo cho những con mình “chơi thân” cùng. Đám chơi thân với nó lại loan tin cho những đứa khác trong mạng lưới quan hệ của mình, và bọn nó tự lập kế hoạch, thu xếp thời gian biểu để đến dự. Có những con còn ngỏ lời mời mọc người mình đang tăm tia đi cùng đến bữa tiệc (anh em tham khảo ảnh 😎. Nếu đây mà là một cái game bình thường, tất cả những hoạt động trên sẽ đòi hỏi đội ngũ phát triển phải ngồi lên kịch bản rất chi li, sau đó đẩy sang cho bên kỹ thuật lập trình hẳn cho đám đấy, và bọn nó mọt kiếp sẽ không thể làm cái gì khác với kịch bản gốc cả. Nhưng riêng trong cái mô phỏng này, tất cả những gì các nhà khoa học cần làm là nói với 1 con hãy tổ chức tiệc đi, và nó tự xử lý hết những phần còn lại theo một cách rất tự nhiên, không bị gò bó.
Mặc dù bọn tác tử trong cái thị trấn Smallville này cực kỳ đơn sơ, không thực sự sở hữu một trí tuệ độc lập, chúng nó vẫn là một mô phỏng rất hấp dẫn về một thế giới giả lập, nơi mọi cá nhân đều là một thực thể riêng, vừa chịu ảnh hưởng từ những tác động kín đáo từ các thực thể ở một chiều không gian cao hơn, nhưng cũng vừa có thể tự ra quyết định và hành động dựa trên những thông tin bản thân thu nhặt được.
Nhìn vào đây mà lại nghĩ, có khi cái Thuyết Mô phỏng không đến mức quá lố bịch đâu 🐧 (anh em nào chưa biết nó là gì thì có thể tham khảo đây nhé: https://scifivietnam.blogspot.com/2022/08/simulation-hypothesis-khi-gioi-chi-la.html).
Và nếu có anh em nào muốn đọc full đầy đủ nghiên cứu thì nó đã được công bố ở đây: https://arxiv.org/pdf/2304.03442.pdf. Đồng thời, nhóm nghiên cứu cũng đã ghi lại toàn bộ quãng thời gian sinh sống trong Smallville của đám tác tử, và cũng đã công bố nó lên mạng. Anh chànge nào muốn biết cụ thể đám đấy sinh hoạt và phát triển ra sao thì có thể tham khảo link này nhé: https://reverie.herokuapp.com/arXiv_Demo/#.
Và bonus thêm một cái là đã có một thanh niên dựa vào cái nghiên cứu này để tự tạo ra một chương trình mô phỏng tương tự, cho phép anh em tự chế tạo những Smallville và tác tử tạo sinh của riêng mình. Nếu có kiến thức lập trình và muốn thử làm một thứ tương tự, anh em có thể down nó về ở đây nhé: https://github.com/nickm980/smallville.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓