Bữa nay mới thấy có bên rao bán 2 bản dịch cũ của I, Robot này, anh em.
 |
| TÔI, NGƯỜI MÁY (nxb Kim Đồng) |
Với anh em nào chưa biết đây là gì, thì I, Robot là một tuyển tập truyện ngắn của Isaac Asimov, với tất cả các truyện đều xoay quanh rôbốt và những vấn đề có thể xảy ra khi áp dụng công nghệ này vào cuộc sống. Đây là tập truyện mang tính định nghĩa về rôbốt trong làng Sci Fi, bởi vì nó là cửa ngõ chính giới thiệu thiên hạ đến với 3 định luật rôbốt học huyền thoại đã được Asimov nêu ra, nhằm cai quản các thực thể trí tuệ nhân tạo, và đến nay vẫn còn thường xuyên được các chuyên gia trong lĩnh vực rôbốt học và trí tuệ nhân tạo coi là có giá trị tham khảo.
Về bản thân tuyển tập thì nó bao gồm 9 truyện cả thảy (không tính một câu chuyện bao bên ngoài để xâu chuỗi tất cả vào với nhau). Chúng bao gồm:
- Robbie: kể về một con rôbốt người hầu trong một gia đình, và cái bé gái nó chăm sóc.
- Runaround: kể về một con rôbốt trên Sao Thủy Tinh, được giao cho một nhiệm vụ đơn giản nhưng chẳng hiểu sao mãi không thấy về.
- Reason: kể về một con rôbốt tự dưng bị lậm triết học, và đã tước quyền điều khiển một trạm vũ trụ khỏi tay con người.
- Catch That Rabbit: kể về một con rôbốt “mẹ” và 6 con rôbốt “con,” cứ khuất mắt trông coi là lại làm một cái trò rất quái đản.
- Liar!: kể về một con rôbốt bị lỗi, và tự nhiên phát triển khả năng đọc sóng não.
- Little Lost Robot: kể về một con rôbốt đã bị chỉnh lại ba định luật cai quản, và về sau lạc mất.
- Escape!: kể về nỗ lực phát triển động cơ siêu không gian của một con AI.
- Evidence: kể về bí ẩn xung quanh một chính trị gia bị nghi ngờ là rôbốt.
- The Evitable Conflict: kể về một tương lai xa, khi con người về cơ bản đã bàn giao xã hội cho AI cai quản.
Về phần 2 cái bản dịch bên dưới thì cá nhân mình chưa đọc, cơ mà mình từng có cơ hội tham khảo mục lục của chúng nó rồi. Và căn cứ vào phần mục lục, cả 2 bản dịch đều đã vì lý do gì đó gọt mất vài truyện của tuyển tập gốc.
Cụ thể, bản của Kim Đồng thì có 8 chương cả thảy, trong đó 2 đầu là điểm sơ qua 3 định luật rôbốt và bàn về Susan Calvin (chương Susan Calvin chắc là đoạn giới thiệu được Asimov chêm vào cho tuyển tập, tức cái phần mở cho cái Framing Device của truyện), còn 6 chương sau thì mới là các truyện ngắn chính. Dựa trên phần dịch của tiêu đề, có vẻ nó đã gọt đi mất Robbie, Escape!, và The Evitable Conflict. Bản của Trẻ thì có 7 chương, với chương đầu cũng là bàn về Susan Calvin, và 6 chương sau xem chừng cũng vẫn là những truyện giống y Kim Đồng, chỉ khác về cách dịch.
Kể cũng hơi khó hiểu nguyên nhân 3 cái truyện kia bị lược đi mất. Thằng Escape! thì bỏ qua cũng không nghiêm trọng lắm, vì nó khá vô thưởng vô phạt, và như cá nhân mình đánh giá thì còn là mẩu truyện nhạt nhất của tuyển tập. Nhưng Robbie thì là một truyện rất hay, và nó còn ít nhiều có liên quan với câu chuyện về Susan Calvin ở đầu nữa. Bỏ nó đi thì cũng sẽ phải sửa nốt lại cái phần đầu, không thì nó sẽ thừa ra một đoạn hơi vô duyên. The Evitable Conflict thì khi loại đi, nó sẽ khiến cả tuyển tập có phần hơi lơ lửng. Mặc dù đúng là các truyện trong này có thể đọc độc lập, và nó thực ra muốn dừng ở đâu cũng được, nhưng Evidence sẽ không tạo cho anh em được cái cảm giác cao trào như một hồi kết đáng lẽ phải có, trong khi The Evitable Conflict nâng cấp câu chuyện lên theo một kiểu khá vĩ mô, và nó có một kiểu hướng đến tương lai khá rõ nét. Lọc nó đi thì không đến nỗi đọc bị cụt hứng đâu, nhưng sẽ làm cho tuyển tập hẫng đi chút chút.
Tuy nhiên, ngay cả khi bị lược truyện như vậy, những thằng còn lại của tuyển tập vẫn có thể giúp anh em hình dung được rõ nét hơn về 3 định luật rôbốt của Asimov, cũng như cái tài của ông cụ khi khắc họa những tình huống oái oăm mà các định luật này có thể vô tình gây ra. Anh em nào quan tâm đến rôbốt học với AI (hoặc đúng hơn là AGI, tức Artificial General Intelligence, chứ không chỉ là mấy thuật toán máy học như ta có hiện tại) thì hãy cứ ngó thử nhé.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓