Bữa nay mình mới bắt được một tin thú vị, ấy là đám giun cát của Dune vừa chính thức có một đại diện ngoài đời này anh em.
 |
| PAPER OFFERS GLIMPSE OF 500-MILLION-YEAR-OLD SEA WORM NAMED AFTER 'DUNE' MONSTER |
Số là cách đây một thời gian, một nhóm nghiên cứu từ Đại học Kansas có khám xét các mẫu vật thu được từ một thành hệ địa chất vắt ngang giữa Bắc Utah và Nam Idaho, trước nay vốn nổi tiếng là chứa rất nhiều hóa thạch kỷ Cambri (tức giai đoạn kéo dài từ khoảng 538,8 triệu cho đến 485,4 triệu năm trước). Trong quá trình ấy, họ phát hiện ra một số vết tích mang hình dạng các phiến tỏa tròn ra từ tâm, nhìn như sao hay hoa gì đấy, không rõ có phải là khoáng vật hay không.
Sau một hồi sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau để xác định rõ hơn phát hiện này là gì, bao gồm soi kính hiển vi điện tử và đo phổ tán sắc năng lượng tia X, nhóm nghiên cứu đã kết luận rằng đây là tàn tích của một chủng giun đốt (tức “Annelid,” một ngành động vật hình thành trong kỷ Cambri Sớm, và nay còn hơn 22.000 loài tồn tại). Chủng giun ấy dài từ 7 đến 8 cm, có thân rộng, mình mẩy đầy những miếng lông cứng với hình dạng như những cánh quạt dẹt, và đã được nhóm nghiên cứu đặt cho cái tên shaihuludia shurikeni.
Phần “shurikeni” trong tên gốc được lấy từ chữ shuriken, tức cái phi tiêu hình sao của Nhật, đặt dựa trên cái cấu trúc hình thể đặc biệt của đám giun. Còn phần “shaihuludia” thì có gốc gác từ trong thế giới của series Dune huyền thoại do Frank Herbert sáng tác. Cụ thể, nó được lấy từ “Shai-Hulud,” cái tên được dân tộc Fremen dùng để gọi đám giun cát khổng lồ chuyên thống trị các sa mạc mênh mông trên hành tinh Arrakis khắc nghiệt. Đây là một phiên bản đọc trại của từ Shayʾ-Khulud (شَيْء خُلُود) trong tiếng Ả rập, với “Shay” mang nghĩa “thứ” hoặc “tạo vật,” còn “Khulud” thì nghĩa là “bất tử” hoặc “vĩnh cửu.” Ở trong Dune, Shai-Hulud hay được dịch là Ông Lão Vĩnh Hằng, Ông Lão Sa Mạc, hoặc Người Ông Sa Mạc, và nó thể hiện sự kính sợ của dân Fremen đối với những sinh vật khủng khiếp này.
Quyết định chọn Shai-Hulud để đặt cho cái con giun này là của Rhiannon LaVine, một thành viên của nhóm nghiên cứu. Giải thích về lý do mình chọn cái tên đấy, LaVine giản dị bảo rằng hồi đấy bản phim chuyển thể của Dune đang sắp phát hành, và vì đã hóng nó từ lâu nên khi nhìn vào mẫu vật, bà chị tự dưng liên tưởng đến lũ giun cát, và từ đấy lấy luôn tên chúng nó để đặt cho chủng giun này.
Kể cũng may là đám Shai-Hulud giờ đã tuyệt chủng hết rồi, chứ chúng nó mà còn tồn tại thì chắc bây giờ chúng ta đang phải sống dưới ách của God Emperor rồi quá 🐧.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓