🌕🌕🌕🌕🌕🌕🌕🌗🌑🌑
7.5/10
TL;DR
The Boys, nhưng đá đểu quân đội Mỹ thay vì
Hollywoke.
GIỚI THIỆU CHUNG
The Illustrated Biography of Lord Grimm là một
truyện ngắn được viết bởi Daryl Gregory. Truyện gốc xuất bản năm 2008, gộp
trong một tuyển tập SFF có tên Eclipse 2: New Science Fiction and Fantasy, biên
tập bởi Jonathan Strahan. Đến năm 2013, truyện đã được tái xuất bản miễn phí
trên tạp chí Clarkesworld, và anh em có thể đọc bản đầy đủ ở đây:
https://clarkesworldmagazine.com/gregory_07_13_reprint/ (ảnh bìa cũng là lấy của
cái tạp chí này, vì truyện này không có bìa riêng).
Về nội dung thì The Illustrated Biography of
Lord Grimm là một tác phẩm Capepunk, tức nó khai thác mô típ siêu anh hùng theo
hướng chân thực và tăm tối. Truyện lấy bối cảnh là I̵r̵a̵q̵ Trovenia, một đất
nước cai trị bởi một kẻ đại ác tên là S̵a̵d̵d̵a̵m̵ ̵H̵u̵s̵s̵e̵i̵n̵ Lord Grimm.
Một ngày nọ, S̵u̵p̵e̵r̵m̵a̵n̵ Most Excellent Man, một übermensch (gọi tắt là
U-Man) của Mỹ, đã xộc vào pháo đài của Lord Grimm để chiến đấu với hắn. Thật
không may Most Excellent Man đã bị Lord Grimm đánh bại, và bị hắn bắt giam làm
con tin. Đứng trước tình hình ấy, N̵A̵T̵O̵ liên minh công lý đã mở một cuộc tổng
tấn công Trovenia. Đây về sau được gọi là Cuộc xâm lược Trovenia lần thứ 22, và
toàn bộ cuộc chiến khốc liệt giữa các lực lượng của Lord Grimm với hàng chục
U-Man ấy sẽ…
… không được khắc họa tại đây.
Thay vào đó, truyện theo chân Elena Pendareva,
một cô thợ cơ khí 19 tuổi, trong quá trình con bé dắt díu gia đình chạy thật xa
nơi dân chủ, hòa bình, và bác ái đang trút xuống ầm ầm.
MẠCH TRUYỆN/VĂN PHONG
The Illustrated Biography of Lord Grimm nhìn
chung có diễn tiến giống phiên bản nén gọn của một cuộc chiến. Ta có một khúc dạo
đầu với một biến cố khai mào chiến tranh, được thấy qua cách dân thường nhận được
tin tức và bắt đầu chuẩn bị cho cuộc chiến; sau đó đến khúc khắc họa cảnh chiến
tranh giữa hai bên, với dân thường kẹt giữa và phải chạy hết nơi này đến nơi
kia; cuối cùng thì ta có một phần ngăn ngắn, khắc họa giai đoạn lúc bom đạn ngừng
nổ, và mọi người quay lại tái thiết cuộc sống.
Tất cả những phần trên đều được triển khai một
cách khá hấp dẫn. Đoạn đầu mọi thứ chỉ bình bình, và tùy cách nhìn nhận mà còn
có thể gọi là hơi hài nữa, nhưng anh em vẫn có thể thấy rất rõ cái mạch cốt
đang được đẩy đi với một tốc độ rất ổn. Nó đóng vai một bàn đạp cuốn hút, đưa
cho anh em một số thông tin về các cuộc xâm lược Trovenia lần trước, đồng thời
vận dụng linh hoạt các yếu tố trong thế giới nền (lát sẽ nói kỹ hơn) để vẽ ra
cho anh em một hình dung láng máng về sự khủng khiếp của một cuộc chiến siêu
anh hùng. Cái cách người dân Trovenia được nhận tin về cuộc chiến, phản ứng với
nó, và chuẩn bị cho nó cũng được mô tả rất chân thực, giúp tạo cho câu chuyện một
sắc u ám ngộp thở thú vị đậm chất sự yên ả trước khi bão đến.
Khúc giữa thì chắc sẽ là phần hấp dẫn nhất với
anh em, bởi đây là lúc cuộc chiến đã chính thức bước vào giai đoạn ác liệt nhất.
Mặc dù như đã nói ở trên đấy, truyện không trực tiếp miêu tả cái tâm cuộc chiến,
với cách Lord Grimm điều binh khiển tướng ra sao hay các siêu anh hùng tấn công
đáp trả kiểu gì, mà nó chỉ đi ra ngoài rìa và theo chân người dân bình thường;
tuy nhiên, không phải vì thế mà truyện thiếu đi sự máu me và tàn khốc. Ta liên
tục được kéo đi hết phân cảnh hành động này đến phân cảnh hành động khác, với
tên bay đạn lạc mang dạng các chùm tia siêu năng lượng, những đợt sóng xung
kích, các quầng phóng xạ nóng rẫy nổ trút xuống như mưa, đánh sập và nghiến nát
bất cứ thứ gì xấu số lọt vào đường đi của chúng nó. Tác giả bày ra trước mắt ta
một cái cối xay thịt tàn nhẫn, nghiền nhoe nhoét những con người bất lực chẳng
thể làm gì ngoài chạy hết nơi này sang nơi khác, với hy vọng mình sẽ vẹn thây
được đủ lâu cho đến khi sự điên rồ khắp xung quanh lắng xuống.
Cái phần kết thì diễn ra hơi bị chóng vánh và
ít đầu tư so với các phần trên, mặc dù công bằng mà nói, đến lúc này thì câu
chuyện cũng không còn gì hơn để triển khai nữa rồi. Nhưng được cái là ở đây, nó
phát triển nốt một cái mạch ngỡ tưởng bị bỏ lửng ở phần đầu, hay đúng hơn là một
chi tiết mà lúc mới đọc, anh em sẽ tưởng nó chỉ mang tính giúp câu chuyện có
thêm tí gia vị chứ không có cái gì sâu xa hơn. Cái diễn tiến này không phải là
quá sáng tạo hay mới mẻ, và không loại trừ khả năng một số anh em tinh ý sẽ lờ
mờ nhìn ra nó từ sớm rồi, cơ mà nó vẫn khá bất ngờ, và giúp câu chuyện có thêm
một tầng ý nghĩa sâu sắc thú vị.
Cơ mà vấn đề với cái truyện này là nó nén hơi
quá tay. Rất nhiều chỗ, tác giả chỉ đầu tư một lượng nội dung tối thiểu rồi sau
đó nhảy luôn sang chỗ khác. Mọi phân đoạn đều có nhiều chỗ đáng lẽ phải được
dành thời gian miêu tả thêm, chẳng hạn như trong cái phần mào đầu thì đáng lẽ
công đoạn chuẩn bị trú ẩn và bàn tán nhau về cuộc chiến của thiên hạ phải được
khắc họa sâu thêm và chu đáo hơn tí, để ta thực sự cảm nhận được hơi thở của
chiến tranh cũng như thấy đây là một đất nước đã kinh qua quá nhiều tang thương
như thế nào; hoặc như trong phần giữa thì có mấy chỗ về thương vong đáng lẽ
cũng nên được viết chậm lại, dành thêm thời gian miêu tả và khắc họa mức độ thiệt
hại, cũng như cho nhân vật thời gian phát triển cảm xúc nội tâm (phần dưới sẽ
nói kỹ hơn), và triển khai tốt hơn một số ý tưởng khá là thú vị như việc mọi
người quay sang chĩa mũi dùi vào nhau giữa lúc bấn loạn quá. Mặc dù không đến mức
khiến cho câu chuyện trở nên quá trần trụi hay dở tệ, nó cũng tước mất một phần
không nhỏ “sức công phá” của cuộc chiến.
Thêm một cái nữa là mọi thứ diễn ra quá nhanh
gọn để có thể gọi là một cuộc chiến tranh. Cảm giác cứ như chỉ trong một ngày
thôi, tất cả đều đã chấm dứt, và ai lại về nhà nấy. Cái này kỳ thực cũng tạo ra
một hiệu ứng rất hay, vì cái kiểu chốt lại chớp nhoáng của nó cũng tương tự
cách các tập phim hoạt hình siêu nhân sẽ cho các siêu anh hùng của mình kết
thúc vụ việc và đánh bại kẻ đại ác trong vỏn vẹn nửa tiếng đồng hồ, và từ đấy
tăng thêm một tầng châm biếm cho tác phẩm; nhưng cái hiệu ứng cuối cùng của nó
vẫn cứ là khiến câu chuyện diễn ra một cách quá chớp nhoáng, chưa kịp phát triển
đến nơi thì đã kết rồi.
Ý TƯỞNG/THẾ GIỚI
The Illustrated Biography of Lord Grimm không
có quá nhiều đất để tác giả múa bút, và một phần không nhỏ còn phải bị đầu tư
cho các cảnh hành động này nọ nữa, nhưng nó vẫn xoay xở khắc họa được một thế
giới chân thực và sống động đến đáng ngạc nhiên, đặc biệt là cái đất nước
Trovenia này. Trovenia đã có một lịch sử đầy biến cố, và nó được tác giả khắc họa
theo một cách rất khéo qua những chi tiết rất lặt vặt, mang tính gợi tả là nhiều
chứ không đâm sâu vào chi tiết. Chúng bao gồm cái cách dân tình ở đây hầu như
ai nấy cũng đều sứt sẹo què cụt, việc các hàng quần áo ở Trovenia đều treo bán
kèm đủ loại tay chân giả như thể treo bán một cái áo phông bình thường, những
bàn cãi qua lại của người dân và so sánh cuộc chiến hiện tại với những cuộc chiến
thời trước, cách ai cũng nhuần nhuyễn quy trình trú ẩn và không cần bảo cũng tự
biết phải làm gì…
Thú vị một cái nữa là đúng chuẩn mấy thằng đại
ác, cái tay Lord Grimm này cũng có một loạt đám quái đóng vai trò lâu la cho
mình. Nhưng đây không chỉ là quái thông thường, mà được giải thích là những người
dân được trải qua chỉnh sửa gen để trở thành những sinh vật có cánh, có màng
các kiểu. Đội người này chỉ được tả qua loa một tí xíu, với những tình tiết rất
vụn vặt như kiểu miệng họ toét ra được đến đâu, tay chân có màng kiểu gì, ngủ
nghỉ ở chỗ nào,… Nhưng chừng ấy vẫn đủ giúp anh em hình dung ra được khá sắc
nét cái sự đa dạng của nhóm này.
Về các U-Man thì chỉ thỉnh thoảng mới thấy đám
đấy thò mặt ra, và hầu hết cũng chỉ xuất hiện trong tích tắc dưới dạng một cái
bóng hay một vệt trên nền trời. Cơ mà ông tác giả khắc họa mấy cái siêu năng lực
của chúng nó, hay đúng hơn là hệ lụy mà siêu năng lực chúng nó gây ra, theo kiểu
rất ghê rợn. Mọi thứ đám này làm đều để lại những hậu quả khủng khiếp, cả với
môi trường xung quanh lẫn với thân thể người, khiến chúng nó hiện lên chẳng
khác nào các món vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Ngoài mấy cái đó ra thì lũ đấy không được khai
thác thêm gì nữa. Ta không biết về bản chất lũ U-Man này là thế nào, được tạo
ra bởi quy trình gì, có liên kết với ai, hay tổ chức thế nào. Chúng nó chỉ đơn
giản chường mặt đến, sau đó bỏ đi thôi. Nhưng chính cái sự bí ẩn và thiếu hụt
thông tin ấy lại khiến bọn này càng trở nên đáng sợ hơn, như thể một thế lực
siêu nhiên và vô tình, chợt một ngày đẹp trời xuất hiện và reo rắc kinh hoàng vậy.
NHÂN VẬT
Về khoản nhân vật thì The Illustrated
Biography of Lord Grimm chỉ có một đứa duy nhất là được đầu tư thôi, ấy là con
bé nhân vật chính Elena. Thanh niên này nhìn chung cũng có một ít chiều sâu, với
một cái quá khứ khá đau thương và sau này là phải nếm trải hàng loạt sự kiện khủng
khiếp khác nữa. Đáng chú ý nhất là Elena còn có một đứa em trai nữa, và khi
theo dõi quá trình con bé liều chết tìm cách bảo vệ đứa em, anh em sẽ cảm thấy
khá dễ mủi lòng trước số phận của nó.
Nhưng vấn đề là tác giả lại cho con bé này khá
ít thời gian để tự chiêm nghiệm hoặc biểu lộ cảm xúc. Ta rất ít khi được biết
nó cảm thấy ra sao về những gì đang diễn ra xung quanh, việc nó có những dằn vặt
nội tâm gì, và tâm tư của nó thế nào. Nó không đến mức người gỗ vô cảm như một
nhân vật trong truyện Lưu Từ Hân đâu, nhưng mà khi đọc, anh em sẽ thấy con bé
có phần hơi lạnh, và hơi khó nắm bắt được tình cảm của nó đang có những chuyển
biến thế nào.
Và sự lạnh của con bé về sau đã gây ảnh hưởng
hơi tiêu cựu cho câu chuyện. Đến hồi kết, anh em sẽ thấy Elena đưa ra một quyết
định rất quan trọng, cả với cuộc đời bản thân lẫn đại sự đất nước. Quyết định
đó lại dựa rất nhiều vào thế giới nội tâm của con bé này, cần nó phải cảm thấy
một điều nhất định, và hình thành một thái độ rất cụ thể. Trên lý thuyết mà
nói, mấy cái này đều có thể suy ra được một cách rất dễ dàng dựa trên các dữ kiện
mà truyện đã đưa ra, thế nên cái quyết định của nó cũng dễ hiểu thôi, không đi
ngược với cái gì đã đặt ra trong truyện cả. Nhưng vì anh em mới chỉ gián tiếp
luận ra nội tâm của nó chứ chưa tận mắt thấy những biến động tình cảm của nó được
mô tả chi tiết ra, thế nên cái khúc chốt vẫn thiếu đi một yếu tố quan trọng để
được trọn vẹn.
TỔNG KẾT
The Illustrated Biography of Lord Grimm không
phải là cái gì quá mới lạ, đặc biệt nếu anh em đã quen với cái thể loại
Capepunk này rồi. Nhưng nó vẫn là một tác phẩm châm biếm về dòng siêu anh hùng
được viết rất chắc tay, và sẽ khiến cho anh em phải suy ngẫm về cái gọi là
“công lý.” Nếu có thời gian, anh em hãy thử ngó qua nó nhé.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓