Nhân bữa trước nhắc đến Harry Potter and the Methods of Rationality, mình tự nhiên lại nhớ một thằng khác cũng có số có má trong cộng đồng fan fic. Thằng đấy là The Last Ring-bearer, một cái fan fic Lord of the Rings, được viết hồi năm 1999 bởi một nhà sinh học và cổ sinh vật học người Nga tên Kirill Eskov.
The Last Ring-bearer được viết với ý tưởng nền là những sự kiện diễn ra trong Lord of the Rings kỳ thực là một thứ lịch sử tô hồng và méo mó, được phe thắng cuộc trong một cuộc chiến diệt tộc với Mordor viết lên. Trong phiên bản “thật” mà The Last Ring-bearer kể lại, Mordor là một đất nước theo chế độ quân chủ lập hiến hòa bình, sắp sửa bước vào thời kỳ cách mạng công nghiệp dưới sự dẫn dắt của các Nazgûl - một nhóm các nhà khoa học và triết gia ưu tú. Aragorn thì bị tộc tiên thao túng, đã tự tay giết Boromir để chiếm ngai vàng Gondor. Arwen sau đó kết hôn với Aragorn để củng cố quyền lực của tiên tộc, bất chấp việc mụ ta coi khinh Aragorn vô cùng. Gandalf cũng tiếp tay cho tộc tiên, hoạch định một kế hoạch mà Saruman về sau đã miêu tả là “Giải pháp cuối cùng cho vấn đề Mordor.” Sau khi đã củng cố lực lượng, tộc tiên dắt quân cùng bè lũ đồng minh đến đánh chiếm Mordor. Quân đội Mordor bị liên minh của tiên đánh tan tác, và sau đó, lực lượng tiên đã tiến vào Mordor để tàn sát dân thường nhằm loại bỏ các tầng lớp tri thức, từ đó loại bỏ tận gốc đe dọa đối với đế quốc tiên.
Nói cách khác, The Last Ring-bearer là một phiên bản Lord of the Rings đã bị A Song of Ice and Fire hóa, với góc nhìn chính đến từ lực lượng Mordor.
Cái bản The Last Ring-bearer này khá nổi trong cộng đồng fan nói tiếng Nga của Lord of the Rings. Vì The Last Ring-bearer là fan fic, thế nên cũng như Harry Potter and the Methods of Rationality, truyện không thể được khai thác thương mại, vì chỉ cần nhăm nhe kiếm tiền từ nó thôi là phía nhà Tolkien sẽ quật cho banh xác (trên thực tế, luật sư đại diện nhà Tolkien còn từng khẳng định The Last Ring-bearer là một tác phẩm vi phạm bản quyền, nhưng tính đến nay hình như họ chưa có động thái pháp lý gì nhằm đập nó cả). Dẫu thế, truyện về sau đã được Yisroel Markov, một kế toán viên nhập cư từ Liên xô sang Mỹ, dịch sang tiếng Anh và đăng tải miễn phí với sự cho phép của tác giả, và giúp cộng đồng quốc tế có thể tiếp cận câu chuyện.
Cá nhân mình chưa đọc bản dịch đó, nhưng theo như tìm hiểu thì nó cũng xẻ đôi cộng đồng fan như Harry Potter and the Methods of Rationality. Có một bộ phận rất ưng cái quyển này và cái cách “lật sử” của nó, cũng như những cái yếu tố chỉ trích thể chế toàn trị và tư tưởng bài xích khoa học kỹ thuật hiện đại. Một bộ phận thì cảm thấy cái quyển này thối không ngửi được, bởi vì nó là một câu chuyện ngụ ngôn quá hiển nhiên, và mục tiêu chính của nó xem chừng là lật ngược và đả kích mọi thứ tồn tại trong Lord of the Rings. Nó cũng đặc biệt bị chê rất nhiều bởi cái giọng văn và cách viết khá nghiệp dư, cả vì bản thân Eskov viết tồi lẫn vì bản dịch quá tệ (nhồi ngôn ngữ hiện đại vô tội vạ, sử dụng những cái cliché phim ảnh kệch cỡm,…). Dù gì thì gì, The Last Ring-bearer vẫn tạo được một tiếng vang nhất định trong cộng đồng quốc tế, và thậm chí còn đã được xuất bản dưới dạng sách nghiêm chỉnh bởi các nhà sách chính thống ở một số quốc gia như Séc, Pháp, Tây Ban Nha, Ba Lan,…
Nhắc đến quyển này mà lại nghĩ, có khi sang năm, lúc Lord of the Rings đã rơi vào miền công chúng của nước ta và kiểu gì cũng sẽ có hàng vạn bản dịch xuất hiện trên thị trường, bê cái quyển The Last Ring-bearer này về dịch xong phát hành song song có khi lại giúp tạo được khác biệt lý thú đấy chứ. Cái vấn đề chỉ là vác một quyển như nhổ vào mặt Tolkien thế này về thì rất dễ bị ăn gạch nát người, chưa kể còn không biết luật lá các kiểu sẽ thế nào nữa, vì bản quyền cái quyển đấy do Eskov nắm, mà ông anh chỉ cần đồng ý bán cho bên nào khác thôi là sẽ ăn đủ với nhà Tolkien ngay.
Thôi thì trong khi các nhà cân nhắc lợi hại của việc xuất bản cái fan fic này, anh em có thể tham khảo bản dịch tiếng Anh "chính thức" của The Last Ring-bearer trên trang blog của dịch giả ở đây nhé: https://ymarkov.livejournal.com/270570.html.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓