Bữa nay mình vừa bắt được một cái tin khá hài, xoay quanh một thanh niên đâm đơn kiện cả gia đình Tolkien lẫn Amazon vì đã vi phạm bản quyền nội dung vốn được bản thân thanh niên sáng tác bằng cách... vi phạm bản quyền của Tolkien.
 |
| The balls on this guy: An author is suing Amazon and JRR Tolkien's grandson claiming they infringed on his Lord of the Rings fanfiction |
Cụ thể thì cách đây tầm 5 năm, có một thanh niên với bút danh là Demetrious Polychron đã chém ra bản thảo một cuốn tiểu thuyết Epic Fantasy mang tên The Fellowship Of The King: The War Of The Rings. Hẳn là nhìn vào cái tên, anh em sẽ tức thì có cảm nghĩ đây là một nỗ lực đú Lord of the Rings rất hiển nhiên, và mọi người nghĩ vậy là đúng đấy. The Fellowship Of The King là một quyển fan fic, được viết dựa trên lore của thế giới Trung Địa, với cốt là một dạng sequel cho trilogy Lord of the Rings.
Sau khi hoàn tất và thậm chí còn đăng ký bản quyền cái bản thảo đấy (ông anh nhận giấy chứng nhận tác quyền vào năm 2017), Polychron đã viết thư gửi cho Simon Tolkien, cháu trai Tolkien, miêu tả vắn tắt nội dung truyện và đề nghị hợp tác xuất bản. Và lẽ đương nhiên, thanh niên chờ dài cổ mà chẳng được hồi âm gì cả.
Năm 2019, Polychron quyết định chính thức hóa mọi thứ hơn tí. Ông anh thuê hẳn luật sư để thay mặt mình liên hệ với bên nhà Tolkien, một lần nữa đề nghị hợp tác xuất bản. Lần này thì đồng chí thu được kết quả khá khẩm hơn tí, vì phía nhà Tolkien cũng đã hồi đáp rất nhanh. Nhưng thật không may, họ từ chối thẳng thừng đề nghị của Polychron.
Tuy nhiên, Polychron vẫn không bỏ cuộc. Ông anh phi thẳng đến tận nhà Simon, đặt tập bản thảo trước cửa, sau đó bỏ về, những mong sẽ được hồi âm. Một thời gian sau, vì mãi chẳng thấy nhà Tolkien có động tĩnh gì, thanh niên liền viết thư cho Simon để xin lại cái tập bản thảo đấy, đồng thời cũng thông báo với Simon rằng mình sẽ xuất bản quyển đấy độc lập, không hợp tác với nhà Tolkien nữa. Sau khi tiếp tục không nhận được hồi âm, vào tháng 9 năm ngoái, Simon đã xuất bản The Fellowship Of The King và đem bán, cả dưới dạng ebook lẫn sách in bìa cứng.
Và cũng khoảng tầm đấy, Amazon công chiếu Ring-A-Ling-A Ding-Dong-Ding, series truyền hình chuyển thể Trung Địa.
Vì The Fellowship Of The King thó trực tiếp từ bộ huyền thoại Trung Địa, thế nên nó có hàng loạt nhân vật trùng khít với những gì Tolkien đã viết. Bên cạnh đó, một số ý tưởng và cách phát triển của nó tình cờ lại khá giống với cái series Amazon đã thực hiện. Chính bởi thế, sau khi xem xong series của Amazon, Polychron đã đinh ninh rằng cái bản thảo hồi trước mình gửi cho Simon đã được ông anh tuồn sang cho Amazon, và đám đệ Bê-dốt đã đạo nội dung từ đấy. Kết quả là ông anh đang đâm đơn kiện cả nhà Tolkien lẫn Amazon, đòi một khoản bồi thường trị giá 250 triệu đô.
Đọc cái tin này xong mà muốn hỏi xin contact thằng dealer của Polychron phết. Phải hàng tuyển lắm mới có thể khiến con người ta trở nên lú đến thế này 🐧.
Mà nhìn vào đây tự nhiên lại nhớ, Tolkien giờ sắp sửa thành hàng chùa ở Việt Nam rồi. Vậy tức là thiên hạ sẽ có thể đi làm tác phẩm phái sinh từ những truyện ông cụ sáng tác mà không cần trả tiền bản quyền. Vậy tức là nếu sống ở Việt Nam, chỉ cần sang năm thôi là cũng có khả năng anh em sẽ có thể cho ra những thứ tương tự The Fellowship Of The King đấy 🐧.
Cơ mà cái đấy vẫn chỉ là khả năng thôi, vì sáng tác mới dựa trên các tác phẩm của Tolkien, kể cả khi ông cụ đã rơi vào miền công chúng, sẽ rủi ro hơn nhiều việc thuần túy dịch lại truyện. Nhà Tolkien đã tròng đủ thứ bảo hộ nhãn hiệu thương mại lên các tên tuổi và khái niệm trong bộ huyền thoại của ông cụ rồi, chưa kể cái lore nền của Lord of the Rings có khi còn chưa hết hạn bảo hộ (bởi vì hơi khó nói liệu có thể coi Christopher Tolkien, con trai của Tolkien, là đồng tác giả không hay chỉ là một biên tập viên thôi). Thế tức là ngay cả khi không thể động vào các fan fic Trung Địa thông qua con đường LotR hay Hobbit, nhà Tolkien vẫn có thể viện dẫn những nhãn hiệu thương mại với các tình tiết trong cái bộ Silmarillion ra để đập những ai có ý định thương mại hóa mấy tác phẩm fan fic ấy.
Thế nên nhìn chung là nếu có anh em nào định viết fan fic Trung Địa, kể cả chỉ cho ra truyện từ 2024 trở đi, thì tốt nhất cũng chỉ nên giới hạn trong Wattpad với AO3 thôi. Đem xuất bản xong bán thì dễ bị luật sư nhà Tolkien đấm cho vêu mồm lắm đấy 🐧.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓