Trong cái bài về mẩu truyện ngắn The Scholar's Disciple của Walter Tevis tối qua, mình có nhắc đến việc nếu thêm 50 năm nữa thì anh nhân vật chính trong truyện đã chẳng phải mất công gọi quỷ với bán rẻ linh hồn làm gì, bởi lẽ ChatGPT hoàn toàn có thể giải quyết hộ nhu cầu viết luận án với bài báo học thuật của anh ta. Vụ đó làm mình nhớ đến một cái comment từng vớ được trong một clip của Knowledge Husk.
Trong cái clip đấy, KnowledgeHusk có bàn về các thuật toán AI vẽ tranh và những bước nhảy vọt chóng mặt của nó, cũng như việc nó khả năng cao sẽ trở thành một phần tất yếu của nghệ thuật mai sau. Và dưới comment của nó, rất nhiều người cũng đưa ra dự đoán của bản thân về tương lai ngành hội họa cũng như nghệ thuật, và bày tỏ sự choáng váng trước việc một cái tương lai không ai nghĩ lại có thể đến sớm đến vậy giờ đây lại đang chình ình ngay trước mặt.
Trong số đó, thú vị nhất có lẽ sẽ là comment của một người chia sẻ về một lần cùng ông bô đến trường. Lúc bấy giờ, thanh niên này học đại học, và lúc lên trường chẳng vác sách vở gì theo hết. Thấy ông con đi học theo kiểu chỉ cái xác đến lớp theo đúng nghĩa đen, ông bố mới hỏi sách vở quẳng đâu rồi. Khi ấy, anh con bảo là giờ lên lớp cái gì cũng làm bằng máy tính hết, thế nên không cần đến sách nữa. Nghe đoạn, ông bố mới bật cười, và kể lại rằng hồi thập niên 80, lúc bản thân còn đang học đại học, ông ấy có nghe một giáo sư bảo sẽ có ngày, hệ thống giáo dục phát triển lên đến mức không cần đến sách nữa, mà chỉ cần các thiết bị điện tử thôi. Lúc đó, ông bố có cảm tưởng đây chỉ như một câu chuyện Sci Fi do ông thầy chém ra, nhưng rồi chưa hết một thế hệ sau, cái ông anh đã chính thức lọt vào trong cái câu chuyện Sci Fi đấy rồi.
Quay trở lại với The Scholar's Disciple, ta có thể thấy rằng đâu tầm 50 năm trước, cũng chưa đầy một thế hệ người thôi, mà thiên hạ hãy còn thấy chuyện ta có thể kiếm được một người trợ lý trên thông thiên văn, dưới tường địa lý làm hộ mình những công việc trí óc và nghiên cứu sâu là một điều rất viển vông, đến mức phải gọi cả quỷ lên và đổi linh hồn cho nó mới được. Tuy nhiên ngày nay, đùng một cái ta đã có những con chatbot với khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ hết sức tự nhiên, có thể giúp bổ trợ việc nghiên cứu hay thậm chí là làm luôn những công việc học thuật hộ ta theo một kiểu giống y hệt con quỷ trong truyện, chỉ có điều nó chẳng cần đòi phải xì linh hồn ra hay cam kết một tuần phải chịu bị nướng trên than hồng hay luộc trong vạc bao nhiêu lần.
Ừ thì lũ chatbot đấy hiện vẫn còn khá lôm côm, lắm khi toàn ảo giác chém ra những câu trả lời không hề có tí cơ sở nào, chứ không ra được những thứ gây chấn động giới học thuật như con quỷ của The Scholar's Disciple. Tuy nhiên, đấy không phải là do ChatGPT kém con quỷ. Như đến phần cuối câu chuyện có tiết lộ đấy, lý do con quỷ viết được những bài nghiên cứu chất lượng đến thế không phải vì nó quá am tường gì, mà là nó có thể trực tiếp xuống địa ngục hỏi những người như Shakespear với Milton xem nên diễn giải tác phẩm của họ ra làm sao; nói cách khác, con quỷ có một cơ sở dữ liệu chất hơn ChatGPT, thành thử nó có thể chém được tử tế hơn. Trong khi đấy, vấn đề lớn nhất với ChatGPT chỉ là nó không có một cơ sở dữ liệu tử tế, trong khi cái phiên bản được phép tiếp cận với cơ sở dữ liệu ngon là Bing Chilling (con AI của Bing) thì lại bị quản thúc quá ngặt nghèo, chưa kể còn phải dựa vào cái thuật toán tìm kiếm khá dở hơi của Bing nữa. Mấy vấn đề này kỳ thực không hề quá khó giải quyết, và trong thập kỷ tới, hoặc thậm chí chỉ vài năm nữa thôi, ta sẽ thấy một phiên bản chatbot mới ra đời, kết hợp được cái sự tự do của ChatGPT với quyền tiếp cận kho dữ liệu khổng lồ của Bing Chilling, đồng thời được hỗ trợ bởi một thuật toán tìm kiếm tử tế kiểu như Google. Đến lúc ấy, chúng ta sẽ chính thức được sống trong thế giới của The Scholar's Disciple, chỉ có điều nó là một phiên bản Sci Fi hơn và dễ tiếp cận với số đông hơn mà thôi.
Không biết những người từng đọc The Scholar's Disciple hồi nó mới xuất bản có cảm thấy điều tương tự với bố thanh niên đăng còm khi sống trong thời đại này không nhỉ?
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓