Bữa nay mình mới biết bên Omega+ vừa công bố Lawrence in Arabia: War, Deceit, Imperial Folly, and the Making of the Modern Middle East của Scott Anderson, một cuốn sách lịch sử khác có thể sẽ rất thú vị đối với fan Sci Fi này anh em.
 |
| LAWRENCE XỨ Ả-RẬP: CHIẾN TRANH, THỦ ĐOẠN, SỰ ĐIÊN RỒ CỦA ĐẾ QUỐC VÀ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH TRUNG ĐÔNG HIỆN ĐẠI |
Trong trường hợp có anh em nào chưa biết thì Lawrence in Arabia: War, Deceit, Imperial Folly, and the Making of the Modern Middle East của Scott Anderson là một cuốn sách phi hư cấu thuần túy, tự thân nó không dính dáng gì đến SFF cả. Sách thuật lại một giai đoạn đầy loạn lạc của Trung Đông bằng cách theo chân 4 con người vì những lý do khác nhau mà đã bị cuốn vào cuộc chiến tại đây: Curt Prüfer, một học giả người Đức đến Cairo nhằm kích động một cuộc thánh chiến Hồi giáo chống lại người Anh; Aaron Aaronsohn, một người theo chủ nghĩa Phục quốc Do Thái được thống đốc Syria thuộc Đế chế Ottoman tin cẩn; William Yale, nhân viên Standard Oil được cử đến để thương lượng với Thổ; và Thomas Edward Lawrence, một nhà khảo cổ học nhưng về sau lại tham gia hỗ trợ các cuộc nổi dậy tại Ả Rập.
Trong số 4 con người trên, có lẽ T. E. Lawrence sẽ là nhân vật máu mặt nhất. Sau thời gian ở Ả Rập, ông này đã viết một cuốn tự truyện mang tên Seven Pillars of Wisdom, thuật lại mọi thứ mình làm tại đấy. Cuốn sách rất được ưa chuộng, và nó góp công rất lớn trong việc khiến Lawrence trở nên lừng danh khắp phương Tây. Ông được mệnh danh là Lawrence xứ Ả Rập, và người ta đã dựng nguyên một bộ phim đoạt giải Oscar về thanh niên này.
Với dân SFF nhà chúng ta, Lawrence xứ Ả Rập cũng là một nhân vật đáng chú ý. Tuy nhiên, điểm mà ta quan tâm đến về thanh niên này không phải là ý nghĩa lịch sử cũng như công lao giúp định hình Trung Đông của ông anh. Thứ thu hút ta đến với Lawrence là việc cuốn tự truyện của ông rất có khả năng đã giúp một tác phẩm cực kỳ nổi tiếng trong làng Sci Fi ra đời: Dune.
Dune thế nào thì anh em biết rồi đấy: xoay quanh câu chuyện của một cậu ấm được nuôi dậy trong môi trường đậm chất phương Tây, vì hoàn cảnh xô đẩy mà phải đến một chốn sa mạc khắc nghiệt nhưng có tài nguyên cực kỳ đáng thèm muốn, sau đó quay sang cầm đầu một lực lượng kháng chiến cuồng tín địa phương để phục vụ mưu đồ riêng. Câu chuyện của Lawrence cũng gần gần như thế: gốc là dân thuộc tầng lớp tinh hoa phương Tây, nhưng rốt cuộc lại lạc đến một xứ sa mạc khắc nguyệt với tài nguyên quý báu, và về cơ bản là đã thao túng dân mộ đạo địa phương nhằm phục vụ một lợi ích riêng. Trên thực tế, hai câu chuyện này giống nhau đến mức hồi bản chuyển thể của Dune ra trailer, người ta đã meme rằng đây kỳ thực là phim về Lawrence bản update, và đã nhái lại trailer của Lawrence xứ Ả Rập theo phong cách Dune. Anh em có thể tham khảo ở đây để biết thêm chi tiết: https://scifivietnam.blogspot.com/2021/11/trailer-lawrence-of-arabia-lam-theo.html.
Bản thân mình từng làm một bài riêng, phân tích về sự tương đồng giữa chuyện đời Lawrence xứ Ả Rập và những gì xảy ra trong Dune cũng như những bằng chứng gián tiếp cho thấy Frank Herbert dễ chừng đã tham khảo tự truyện của Lawrence lúc viết Dune. Anh em nào muốn đọc sâu hơn về nó thì có thể tham khảo ở đây nhé: https://scifivietnam.blogspot.com/2020/06/lawrence-xu-rap-mot-nguon-cam-hung-tiem.html.
Về cái quyển này của Omega thì nó không phải là cái cuốn tự truyện có khả năng đã giúp Dune ra đời. Tuy nhiên, vì như mình biết thì tính đến nay, Seven Pillars of Wisdom của T. E. Lawrence chưa có ai xuất bản cả, thế nên đây sẽ là thứ gần giống nhất với cái quyển đó mà anh em có thể tiếp cận. Nếu muốn biết một cội nguồn tiềm tàng của Dune trông như thế nào, mọi người hãy thử ngó qua thằng này nhé.
Và tiện thể, nếu có hứng thú với cội nguồn của Dune, có một thằng khác mọi người không thể bỏ qua là The Sabers of Paradise của Lesley Blanch. Đây cũng là một dạng tiểu sử người nổi tiếng, và bóng dáng của nó trong Dune thì rõ ràng gấp bội phần Seven Pillars of Wisdom. Mình từng có một bài đề cập qua đến nó rồi, anh em nào quan tâm thì có thể tham khảo ở đây: https://scifivietnam.blogspot.com/2021/06/shamil-sabers-of-paradise-va-bong-dang.html.
Ngoài đó ra thì rất tình cờ là chỉ mấy bữa trước, Omega đã thông báo sẽ phát hành History of the Decline and Fall of the Roman Empire của Edward Gibbon, cội nguồn cảm hứng của Foundation. Foundation và Dune là một cặp đôi rất thú vị trong Sci Fi, vừa có điểm giống nhau, vừa có điểm đối lập nhau rất hấp dẫn. Trong group từng có mấy bài bàn về những điểm giống và khác giữa hay thằng này rồi, nếu quan tâm thì anh em có thể tham khảo ở đây: https://scifivietnam.blogspot.com/2021/09/su-tuong-ong-giua-dune-va-foundation.html và ở đây nhé: https://scifivietnam.blogspot.com/2021/09/foundation-dune-hai-loi-phan-bien-cua.html.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓