Nhân thể nhắc đến Xứ Cát và Lawrence xứ Ả Rập, mình lại nhớ đến một cái clip đã xem từ lâu, xoay quanh những chia sẻ của Denis Villeneuve, đạo diễn bản chuyển thể Xứ Cát, về Lawrence xứ Ả Rập, bộ phim tiểu sử kinh điển về quãng thời gian hoạt động tại Ả Rập của T. E. Lawrence.
Số là đâu tầm tháng 10 năm ngoái, Toronto International Film Festival (TIFF), một bên chuyên tổ chức lễ hội phim, có tiến hành tái chiếu bộ phim Lawrence xứ Ả Rập tại trung tâm văn hóa TIFF Bell Lightbox, Canada. Vì gần như sát với cái hôm đấy, Xứ Cát cũng sẽ được công chiếu, TIFF đã mời luôn Denis Villeneuve đến để cùng bình luận về phim. Và để quảng cáo cho sự kiện đó, TIFF đã quay trước một clip với Villeneuve chia sẻ sơ lược về ý nghĩa của Lawrence xứ Ả Rập đối với cá nhân ông anh, cũng như điểm sơ qua về ảnh hưởng của nó đến với bản Xứ Cát sẽ chiếu sắp tới.
Cụ thể, trong clip này, Villeneuve đã bảo rằng:
"Tôi vẫn nhớ rất rõ cảnh bản thân - có lẽ hồi ấy tôi 19 tuổi - ngồi một mình trong rạp chiếu phim ở Montreal và xem ‘Lawrence xứ Ả Rập’ ở định dạng phim khổ 70mm. Buổi chiếu đó đã thay đổi cuộc đời tôi.
Nếu trong kiến trúc có kim tự tháp thì trong điện ảnh có ‘Lawrence xứ Ả Rập.’ Ý tôi là, nó giống như một kiệt tác trường tồn với thời gian, và ta không thể… trong ngày nay, ta không thể tạo ra nó được nữa. Nó kiểu… nó là một bộ phim hoàn hảo. Và nó là một bài giảng tuyệt hảo về ngôn ngữ điện ảnh. Và, mọi người biết đấy, tôi, một sinh viên điện ảnh, đã được trải nghiệm toàn bộ công lực của bộ phim này trên màn ảnh rộng. Tác động của nó đối với tâm lý và khả năng sáng tạo của tôi khổng lồ vô cùng.
Đó là một bộ phim sử dụng ngôn ngữ điện ảnh theo cách rất cổ điển, song cũng rất mạnh mẽ. Và tôi nghĩ rằng David Lean đã cân bằng hóa được một cách rất ấn tượng giữa quy mô, tính hoành tráng, và sự gần gũi trong hành trình của nhân vật chính, tức cái ý tưởng Lawrence sẽ đem lòng yêu mến một nền văn hóa lạ và cố gắng giúp đỡ nền văn hóa ấy chiến đấu chống lại chủ nghĩa thực dân, thế rồi rốt cuộc lại nhận ra rằng chính mình sẽ là một công cụ của chủ nghĩa thực dân đó. Tôi nghĩ điều này có một mối liên hệ chặt chẽ với hành trình của Paul Atreides trong ‘Xứ Cát.’ Frank Herbert vốn lấy cảm hứng từ cuốn ‘Bảy Trụ Cột Của Trí Tuệ’ do T.E. Lawrence viết, và đối với tôi, việc quay trở lại sa mạc nơi bộ phim ấy từng được ghi hình để bấm máy quay một phần ‘Xứ Cát’ tại đó là một điều hết sức tự nhiên.
‘Lawrence xứ Ả Rập’ là một phần trong hành trình học hỏi về điện ảnh của tôi, và nó vĩ… nó là một cột mốc quan trọng trong lịch sử điện ảnh. Và nó còn là một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển khả năng làm phim của cá nhân tôi nữa. Phim khổ 70 mm là định dạng tối thượng. Hoàn toàn không thứ nào bì được với độ chính xác của nó, các sắc thái của màu sắc, cái cách… cái trường rất tự nhiên mà ta sẽ thấy trong hình ảnh, và ta không thể tìm thấy những điều này trong phim kỹ thuật số. Nó thổi hồn và một chất thơ rất độc đáo đối vào trong cái thẩm mỹ trên màn ảnh rộng. Và thành thật mà nói, xem ‘Lawrence xứ Ả Rập’ trên phim khổ 70 mm là một trải nghiệm chỉ có một lần trong đời. Và tôi rất vui là ngày hôm nay, TIFF đã mang trải nghiệm ấy đến cho mọi người."
Kể cũng thú vị là cả tác giả của Xứ Cát lẫn người thực hiện bản chuyển thể điện ảnh thành công nhất của Xứ Cát tính đến nay đều lấy cảm hứng từ cùng một nguồn, với Frank Herbert thì lấy từ cuốn tự truyện Seven Pillars of Wisdom, còn Denis Villeneuve thì lấy từ bản chuyển thể phim của nó.
Nếu anh em nào đã đọc/xem Xứ Cát rồi mà chưa xem Lawrence xứ Ả Rập bao giờ, mọi người rất nên ngó thử qua nó nhé.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓