Trong cái bài chúc mừng sinh nhật Adrian Tchaikovsky hồi chiều, mình có đề cập đến việc thanh niên này kỳ thực có họ là “Czajkowski” (đọc giống hệt Tchaikovsky, chỉ khác cách viết; và trong bài này mình sẽ dùng Czajkowski để nhắc đến đồng chí ấy). Hẳn sẽ có một số anh em nghĩ rằng thanh niên sửa tên như vậy là để đú Pyotr Ilyich Tchaikovsky, nhà soạn nhạc người Nga nổi tiếng. Nói thế kể cũng không phải sai, cơ mà sự tình có phần hơi phức tạp hơn thế tí.
Số là hồi năm 2008, lúc sắp chốt xong kèo Empire in Black and Gold, Czajkowski có hẹn gặp Simon Kavanagh, người phụ trách của mình ở Mic Cheetham, để giải quyết một số vấn đề còn tồn đọng trước khi truyện ra mắt. Trong số các chuyện hai người này bàn thảo, có một vấn đề mấu chốt là cái họ của ông tác giả. Nội dung cuộc bàn thảo đó về sau đã được Czajkowski chia sẻ lại một cách vắn tắt trong một bài blog trên trang web cũ của mình (anh em có thể đọc full ở link bên dưới), với nội dung cụ thể như sau:
Cuối cùng là cái bài toán hóc búa về tên tuổi. Chúng tôi đã cân nhắc một số lựa chọn trước khi chốt sẽ dùng Adrian Tchaikovsky, đơn giản vì nó không làm độc giả thấy gai mắt và còn dễ nhớ với người ta nữa.
Đây hẳn phải là giỡn chơi chứ nhỉ? Không, không đùa tí nào đâu.
[…]
Thế là rốt cuộc, Adrian Tchaikovsky đã được bốc ra từ một số lựa chọn khác nhau, vì như vậy là đã dễ đọc chán so với cái tên gốc rồi. Tôi xin nói thế này: tôi là dân gốc Ba Lan, và tôi rất tự hào về điều đó, ngặt nỗi... ngày nào đến chỗ làm, tôi cũng phải đánh vần tên của mình những mấy lần liền, bởi lẽ cư ngụ ở cái xứ này hầu như toàn là dân Frank (ghi chú: Frank là tên một tộc dân Giéc-manh từng sống ở hạ lưu và trung lưu sông Rhine, ở đây được Adrian Tchaikovsky dùng để chỉ dân Tây Âu), những con người sẽ không tài nào phát âm nổi một cái tên hết sức văn minh nếu nó vô tình bắt đầu bằng một tổ hợp nguyên âm và phụ âm hiếm khi bắt gặp ở mạn bên này của Gdansk (ghi chú: Gdansk, tức Gdańsk, là một thành phố cảng ở Ba Lan). Từ tận trước khi viết Empire rất lâu, tôi đã từ bỏ hy vọng sẽ được biết đến qua cái tên thật của mình trên cương vị một nhà văn. Nghĩ đến cảnh một độc giả tội nghiệp ra quầy ở Waterstones và hỏi, “Chị có cuốn sách mới của Cz... Cz... thôi, chị có cuốn mới nhất của David Eddings hay gì đó không?” mà tôi đến xót cả ruột. Thế nên cái phiên bản tiếng Nga của tên tôi là phương án đỡ tai hại nhất rồi, vì phần việc khó nhằn đã được Pyotr Ilyich lo liệu xong hết cả.
Tuy nhiên, vì khả năng rất cao là bản quyền dịch sang tiếng Ba Lan sẽ có người mua, thế nên câu chuyện về sự thiếu hiểu biết của đám dân Frank này sẽ có một lời bạt; nguyên nhân là bởi ta hoàn toàn có cơ sở để phỏng đoán rằng rốt cuộc, tôi sẽ được trông thấy cái tên của mình in ra ở dạng nguyên bản tại Ba Lan.
| The Long Good Lunch |
Như anh em có thể thấy đấy, Czajkowski kỳ thực chẳng hề muốn bị gọi là “Tchaikovsky” một tí nào. Nhưng khốn nạn là để nguyên tên thì sẽ ảnh hưởng nặng đến doanh số, đơn thuần vì độc giả không biết phải đánh vần nó thế nào hết, thế là tác giả đành chấp nhận dùng cái bút danh là Tchaikovsky, bởi vì nhờ cái nhà soạn nhạc Nga nổi tiếng, ai cũng biết nó phải đọc thế nào rồi, còn tên gốc thì chờ đến khi có ai bên Ba Lan mua bản quyền truyện về thì đổi lại như cũ sau.
Nhưng khổ thân Czajkowski là về sau, dù một số truyện của ông anh quả thực đã được xuất bản ở Ba Lan (tỉ như “Children of Time” là “Dzieci czasu,” và “Empire in Black and Gold” là “Imperium Czerni i Złota”), cái bút danh của thanh niên vẫn bị giữ nguyên là Adrian Tchaikovsky chứ không được đổi lại. Chắc vì đồng chí đã “lỡ tay” xây dựng một cái thương hiệu Tchaikovsky quá mạnh rồi, thế nên phía nhà xuất bản Ba Lan muốn để nguyên bút danh đấy để ăn hôi hiệu ứng của nó.
Mà nhắc đến vụ tên tuổi Czajkowski/Tchaikovsky, lại nhớ hồi phối hợp cùng bên Trạm Radio làm cái trích đọc chương đầu của cuốn Chó Săn Miền Bom Đạn, mình có để kèm một phần chú thích, phiên âm hết các tên tiếng nước ngoài ra tiếng Việt để thống nhất việc đọc (bởi vì Bookism mà bị đọc thành BÚC-ki-sim thay vì BÚC-ki-zừm thì vui lắm 🐧 ). Trong số các tên phiên âm, có cả cái tên của ông tác giả.
Vì quen với kiểu phát âm của Anh rồi, thế nên mình đã phiên âm tên thanh niên đấy thành “ÂY-đriền Chai-KỐV-xki.” Tuy nhiên, lúc đọc đoạn trích, bạn bên Trạm lại phát âm theo kiểu phổ biến của người Việt, và đã đọc tên thanh niên này thành “A-đri-an Chai-KỐV-xki.” Thật tình cờ, nếu thả cái tên “Adrian Czajkowski” vào Google dịch và chọn chế độ tiếng Ba Lan, xong nghe nó phát âm thử, mọi người sẽ thấy cái tên đấy được đọc là “Á-đri-an Chai-KỐV-xki,” giống gần như y xì đúc bản của Trạm Radio. Nói vậy tức là Trạm đã đọc tên tác giả theo kiểu khá gần với nguyện vọng tác giả, ấy là lưu giữ chất Ba Lan cho nó.
Mặc dù tất nhiên, cái họ lúc viết trong tiêu đề thì vẫn là Tchaikovsky, bởi vì bố ai mà đánh vần nổi cái chữ Czajkowski đấy 🐧.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓