Chuyển đến nội dung chính

Bài đăng

Hiển thị các bài đăng có nhãn Kiến thức SFF căn bản

[SFF 101] Filk Music

Trong làng SFF có một mảng khá thú vị gọi là "Filk Music," tức các loại nhạc lấy cảm hứng từ hoặc dựa hẳn trên một tác phẩm thuộc dòng SFF nào đó. Bản chất từ Filk không có ý nghĩa gì cụ thể cả, đơn giản bởi vì nó vốn là một lỗi sai chính tả. Khoảng đầu thập niên 50, một thành viên của hiệp hội WSFA (Washington Science Fiction Association) tên Lee Jacobs có đóng góp một bài cho tạp chí Spectator Amateur Press Society với tiêu đề "The Influence of Science Fiction on Modern American Filk Music" (Ảnh hưởng của khoa học viễn tưởng đối với âm nhạc dân gian Mỹ hiện đại). Bài viết bị biên tập viên không cho đăng bởi vì tác giả viết sai chính tả từ "Folk" (dân gian) thành Filk, và như vậy thì có khả năng trái luật về ấn bản phẩm "bẩn" của Mỹ lúc bấy giờ (luật Comstock). Tuy nhiên, biên tập của tờ tạp chí thấy từ ấy cứ buồn cười, thế nên luôn mồm nhắc đến nó, và về sau nó loang từ ông ta sang thế giới của fan Sci Fi & Fantasy, và từ đó nó gần như thàn

[SFF 101] Science Fiction Fantasy

Cái này chắc cũng dễ hiểu rồi. Science là khoa học (tàu vũ trụ, máy tính, laze, con chip,…), Fantasy là ảo tưởng phi khoa học (rồng, phù thuỷ, phép thuật, lời tiên tri,…). Trộn hai cái này vào chung một chỗ thì ta sẽ tạo được ra một nồi lẩu có tên “Science Fiction Fantasy”, hoặc gọi tắt là “Science Fantasy” và “Sci Fi Fantasy”. Lưu ý: Science Fiction Fantasy không bao giờ được viết tắt là SFF. SFF là Science Fiction VÀ Fantasy, dùng để chỉ chung các tác phẩm thuộc 1 trong 2 (hoặc cả 2) dòng văn này. Còn Science Fiction Fantasy chỉ dành riêng cho những tác phẩm nằm ở khoảng giao thoa giữa 2 dòng. Vì là trộn lẫn giữa hai dòng văn vào với nhau nên Science Fiction Fantasy hết sức đa dạng. Nó không bắt buộc phải tuân theo các quy luật khoa học, định luật vật lý như Sci Fi (mặc dù nếu muốn tác giả hoàn toàn có thể sử dụng kiến thức khoa học nặng), nhưng không đến mức quá tách biệt với thế giới thật như Fantasy, đặc biệt nếu nó áp dụng phương thức khoa học để phân tích và mổ xẻ các phần “Fant

[SFF 101] YA/Young Adult

YA, cái từ mấy năm trước đi đâu cũng thấy chình ình trước mắt, và cũng khá chóng vánh sau đó nghe đến là thấy dị ứng luôn, và một số người còn coi nó như “con ghẻ” của Sci Fi. Mặc dù nó chẳng gây tội gì cả 🐧. Thậm chí còn không liên quan đến Sci Fi 🐧.  Cũng giống như Hard Sci Fi và Soft Sci Fi không phải là 2 dòng Sci Fi riêng rẽ mà chỉ là cái thang đo (https://goo.gl/UHrd2m), YA không phải là một dòng cụ thể nào hết. YA viết đầy đủ là Young Adult, dịch ra là “giới trẻ”. Đúng với cái tên của nó, YA chỉ tất cả các thể loại văn dành cho giới trẻ. Cụ thể là trẻ bao nhiêu thì tuỳ cách định nghĩa. Có người nói là dành cho độ tuổi 12-19 (nói cách khác là tuổi teen), có người lại bảo nó dành cho nhóm cấp 3 và thanh niên (tầm 15, 16 cho đến nửa đầu 20). Nói tóm lại, nó là truyện nhắm đến lớp người không còn “trẻ con” nhưng chưa đủ “già dặn”.  YA dạo này đôi khi bị gán vào với Sci Fi hoặc với SFF vì hồi trước, bộ Đấu trường sinh tử, một tác phẩm YA thuộc dòng Sci Fi trở nên quá nổi, và thế là

[SFF 101] Mundane Science Fiction

Mundane Science Fiction là một thể loại Sci Fi tương đối mới, ra đời trong giai đoạn 2000s. Từ “Mundane” trong tiếng Anh có nghĩa là “bình dị”, thế nên các tác phẩm thuộc cái dòng này sẽ có cái đặc trưng là không có gì quá bất khả thi.  Mundane Sci Fi thường sẽ chỉ sử dụng những công nghệ mang tính thực tế ở thời điểm hiện tại, không tiên đoán quá xa. Mọi thay đổi của công nghệ, khoa học trong tác phẩm đều có thể thực hiện được trong vòng 10-20 năm, hay thậm chí còn gần hơn. Thế tức là những thứ như người ngoài hành tinh, du hành nhanh hơn vận tốc ánh sáng, di chuyển bằng lỗ giun,… sẽ hiếm khi xuất hiện, bởi vì chúng tính đến nay chỉ tồn tại trên lý thuyết, mang tính “huyền thoại” nhiều hơn. Ngược với nó, những thứ như chỉnh sửa mã gen, suy thoái môi trường, công nghệ nano, cơ học lượng tử, người máy và thực tế ảo có thể sẽ xuất hiện trong này. Nguyên nhân là nền tảng công nghệ cho chúng nó đã tồn tại sẵn, và chỉ cần một thời gian tương đối ngắn là sẽ có thể phát triển chúng nó lên thà

[SFF 101] Social Science Fiction

Nhắc đến Sci Fi thì thường người ta hay hình dung đến các thứ công nghệ tân tiến, kỹ thuật hiện đại. Nhưng “Social Science Fiction” thì lại khác. Cái dòng này bao gồm các tác phẩm Sci Fi chủ yếu bàn luận về xã hội. Xã hội được bàn đến có thế chính là xã hội hiện thời, nhưng được “ngụy trang” bằng cách đưa vào một thế giới khác hoặc tương lai hoá các công nghệ đương đại lên để từ đó xoáy đến một vấn đề nổi cộm. Hoặc nó có thể là một xã hội ở tương lai xa hẳn, với những vấn đề rất mới nảy sinh từ tiến bộ của khoa học mà hiện giờ ta chưa gặp phải hay chưa từng nghĩ đến.  Vì gần như mọi tác phẩm Sci Fi trên đời đều pha kèm bình luận xã hội, thế nên ngay cả những tác phẩm với công nghệ cao và có đầu tư cho việc tích hợp khoa học tự nhiên vào câu chuyện vẫn có thể được liệt vào hàng ngũ Social Science Fiction nếu chúng đẩy đủ mạnh yếu tố xã hội. Nhưng thường thì Social Science Fiction hay được coi là dòng Sci Fi “nhẹ” ( https://scifivietnam.blogspot.com/2022/06/sff-101-hard-soft-sci-fi.html

[SFF 101] Sci Fi Noir

Đợt dạo này tự nhiên thấy khá nhiều bài viết về Cyberpunk và Sci Fi Noir, giờ nổi hứng muốn bổ sung cái thể loại này vào series Sci Fi căn bản. Để biết Sci Fi Noir là gì thì trước tiên cần phải hiểu về khái niệm Noir Fiction. Dòng này nếu mình nhớ không nhầm thì anh Nam trong group Hội thích truyện trinh thám có nói rất sâu 1 lần rồi, thế nên nếu bạn nào muốn tìm hiểu kỹ hơn có thể qua đó tìm, còn ở đây mình chỉ nhắc sơ lược. "Noir" gốc là một từ tiếng Pháp, dùng để chỉ màu đen. Về sau nó được giới làm phim ở Hollywood đem đặt cho một thế loại phim rất thịnh hành trong giai đoạn những năm 40s, 50s, ấy chính là Film Noir. Các bộ phim Noir kinh điển thường là đen trắng hoàn toàn, và sự tương phản giữa hai sắc màu ấy sẽ cực kỳ mạnh. Cốt truyện của nó sẽ "tục" hơn, với các nhân vật ở cả phe thiện lẫn phe ác đều mang một sự tăm tối ngấm ngầm. Cốt của nó chủ yếu sử dụng các câu chuyện Hardboiled Fiction, một dòng trinh thám rất thịnh hành trong thời kỳ Cấm rượu của Mỹ nhữ

[SFF 101] Một số dạng Punk phái sinh

Sau khi Cyberpunk với Steampunk ra đời thì 1 loạt dòng punk khác cũng xuất hiện theo. Bên cạnh mấy thứ to to như Hopepunk hay Capepunk, ta còn có một số nhánh punk nhỏ khác không chênh lệch gì nhiều so với hai dòng kia, thế nên mình cho chung vào 1 post cho đỡ lắt nhắt. Lưu ý là Steampunk nhiều người cũng cho là 1 dạng phái sinh từ Cyberpunk, nhưng trong bài viết này mình sẽ tách riêng nó thành 1 dòng Punk đứng độc lập vì nó chủ yếu dựa vào thời đại (retro), cái kiểu cách thiết kế công nghệ chứ không phải sự tương phản “công nghệ cao + thế giới nát” như Cyberpunk. ====== ====== - Các dòng phái sinh từ Cyberpunk: +++) Biopunk: là Cyberpunk, nhưng công nghệ chủ chốt là công nghệ sinh học. Tác phẩm ví dụ: The Island of Dr. Moreau (H.G. Wells). +++) Nanopunk: là Cyberpunk, nhưng công nghệ chủ chốt là công nghệ nano. Tác phẩm ví dụ: The Diamond Age (Neal Stephenson). +++) Post-Cyberpunk: https://goo.gl/9s1BpE. +++) Cyberprep: Post-Cyberpunk, nhưng mà còn “hiền” hơn nữa, hay lấy bối cảnh Uto

[SFF 101] Capepunk

Vì dạo gần đây thể loại siêu anh hùng đang có xu hướng lên mạnh trong làng giải trí chính thống, tranh thủ giới thiệu luôn với mọi người một thể loại có tên là Capepunk. Tương tự với Cyberpunk, Capepunk cấu thành từ 2 phần: Cape (áo choàng) và Punk (bố đời). Các tác phẩm thuộc mảng này hoặc sẽ nằm hẳn trong thể loại siêu anh hùng, hoặc sẽ vay mượn 1 số mô típ siêu anh hùng thường thấy. Đúng với chất punk, điểm đặc trưng của dòng này là tìm cách kéo tuột hình tượng siêu anh hùng xuống, không còn là những tấm gương ngời sáng và hình mẫu lý tưởng nữa, mà nhìn nhần các nhân vật người hùng dưới con mắt "trần" hơn. Các tác phẩm thể loại này sẽ rất ít khi đặt trọng tâm vào các cuộc chiến thiện ác mà sẽ đầu tư hiện thực hóa các siêu năng lực, lý giải nguyên nhân nó hình thành từ góc độ thực tế, khiến gần như mọi siêu năng lực đều có mặt trái kinh khủng (ví dụ chạy siêu tốc thì sẽ bị ma sát đốt chết), hoặc cần có thêm năng lực/ trang thiết bị bổ trợ chỉ để dùng được, tác động của nó đ

[SFF 101] Hopepunk

Những tác phẩm Sci Fi tăm tối thường có một sức hút khó tả đối với người đọc. Một phần là bởi vì tâm lý con người vốn hay để ý và ghi nhớ những điều tiêu cực hơn là tích cực, và các xúc cảm tiêu cực thường dễ khơi gợi lên hơn. Thêm một phần nữa là vì một thế giới đầy nghịch cảnh sẽ giúp các xung đột nảy sinh ra được một cách dễ dàng hơn, tạo ra được nhiều chướng ngại với mức độ khó khăn cao hơn để các nhân vật phải gồng người lên mới vượt qua nổi, từ đó có một câu chuyện với những xung đột kịch tính hơn và hấp dẫn hơn. Chính vì vừa dễ hút người đọc, vừa dễ tạo kịch tính nên lượng tác phẩm mang màu sắc u ám, tuyệt vọng nhiều vô kể. Nhưng lẽ đương nhiên, bất kể có hay đến đâu, nếu cứ như vậy mãi thì cũng đến lúc thị trường trở nên một màu, trông vào phát ngấy. Bởi thế nên trong những năm gần đây, có kha khá tác phẩm bắt đầu né các bối cảnh đen tối, hướng đến những thứ mang màu sắc tươi đẹp hơn. Các tác phẩm này có phần tương đồng với những tác phẩm thời Hoàng kim năm 50s, nhưng vẫn giữ l

[SFF 101] Post-Cyberpunk

Post-Cyberpunk là cái dòng không mấy người nhận ra nó có tồn tại, và trong số những người biết đến nó thì không ít người chập hẳn nó vào với Cyberpunk luôn. Và họ làm thế cũng không sai 🐧 . Post-Cyberpunk cực kỳ giống với Cyberpunk, giống đến mức mình còn ko muốn biên bài về nó vì đã viết về Cyberpunk rồi (https://goo.gl/RdG7qd). Nhưng rốt cuộc vẫn cứ viết vì nó thể hiện 1 đặc điểm khá thú vị trong văn học nói chung và Sci Fi nói riêng. Cyberpunk, như hồi trước có nói, là phiên bản rất tăm tối của xã hội trước sự xuất hiện của các thứ công nghệ mới (“Cyberpunk = công nghệ cao + thế giới nát"). Post-Cyberpunk cũng sẽ nói về mặt trái của công nghệ, nhưng không u tối bằng và mang tính thực tế cao hơn. Nếu trong Cyberpunk, các tập đoàn, chính phủ, “the man”,… là hiện thân của cái ác, không có một tí tử tế nào thì trong Post-Cyberpunk, đội đó sẽ pha lẫn cả tốt cả xấu, và đôi khi là tốt hẳn, mặc dù phải dùng những biện pháp rất mạnh để bảo vệ lợi ích xã hội (VD: bác Hải “đập” rất có tố

[SFF 101] Teslapunk

Là một dòng nhánh của Steampunk lấy bối cảnh thời đại mà công nghệ điện vẫn còn sơ khai (không khó đoán ra khi dòng này mang tên của người đầu tiên đưa được điện xoay chiều vào đời sống - thầy phủ thủy công nghệ Nikola Tesla - nhỉ?).  Ở cái thời kỳ này, khi mới lần đầu tiên gọi là chạm tay vào công nghệ điện và vẫn chưa hiểu rõ về nó thì con người thường có xu hướng thần thánh hóa cái thứ năng lượng kỳ diệu này lên, ban cho nó bao nhiêu là ứng dụng điên rồ từ hồi sinh người chết, tạo bản sao, di chuyển xuyên không - thời gian, .... . Và thế là Teslapunk ra đời dựa trên ý tưởng ấy. Để nhận ra một thế giới Teslapunk thì chúng ta có thể thấy thế giới đó đầy rẫy tụ điện, cuộn cảm, pin năng lượng, dây nối, với những dòng điện xanh lè lập lòe lúc nào cũng giật đùng đùng. Nên nhớ, phải là thời đại mà công nghệ điện vẫn còn sơ khai mới tính là Teslapunk nhé. Tuy cho tới hiện nay ta vẫn còn dùng điện rất phổ biến, nhưng không thể gọi là Teslapunk được. Một số tác phẩm tiêu biểu: The Prestige (C

[SFF 101] Steampunk vs. Gaslamp Fantasy

Trong bài trước, mình có nói Steampunk và Gaslamp Fantasy là anh em họ hàng với nhau, nhưng không nói chi tiết mối quan hệ dây mơ rễ má giữa bọn nó cũng như điểm khác biệt giữa hai bên. Để tránh sau này có người nhầm lẫn, bài này sẽ bàn sâu về hai thằng đó. Như anh em hẳn đã biết, gần như chẳng một dòng văn nào trên đời lại có thể đứng độc lập cả. Chúng luôn pha trộn vào với nhau, vay mượn các mô típ và phương pháp kể chuyện của nhau không ít thì nhiều. Và rồi dần dần, sau nhiều lần giao lưu như thế, một số sự kết hợp bắt đầu trở nên có hình có dạng hẳn. Chúng có những thông lệ riêng, quy tắc riêng, và bắt đầu có thể đứng độc lập. Đó chính là cách các dòng văn lớn hình thành những ngách nhỏ cho bản thân, và Speculative Fiction (Văn học Giả tưởng) cũng không nằm ngoại lệ. Trong số các dòng đáng chú ý mà Speculative Fiction từng giao lưu cùng, ta phải kể đến Historical Fiction (Văn học Lịch sử). Và trong số hàng ngàn giai đoạn lịch sử/văn hóa của nhân loại có thể được tận dụng để viết vă

[SFF 101] Steampunk

“Steampunk” có định nghĩa rất đơn giản: các tác phẩm có sự xuất hiện của công nghệ hiện đại, nhưng tất cả đều vận hành chủ yếu bằng hơi nước. Chính thế mà người ta mới gọi nó là STEAMpunk (từ “steam” có nghĩa là “hơi nước”). Steampunk có thể sẽ lấy khung thời gian là giai đoạn Victoria ở các nước công nghiệp; hoặc lấy tuyến thời gian hiện tại/tương lai, nhưng vì lý do gì đó động cơ đốt/linh kiện điện tử không ra đời, và động cơ hơi nước vẫn là đỉnh cao khoa học. Tất nhiên, mặc dù nền tảng là động cơ hơi nước, nhưng công nghệ ứng dụng động cơ ấy lại tân tiến vượt trội, tối thiểu phải cao cấp hơn các công nghệ giai đoạn thế kỷ 19-20, hoặc thậm chí còn vượt cả công nghệ hiện đại, có thể có súng laze, tàu ngầm, phi thuyền, máy tính, rôbốt,…  Steampunk có thể coi là dòng có diện mạo dễ nhận ra nhất trong mọi dòng Sci Fi. Bất kể tác phẩm Sci Fi nào, truyện, phim, game,… chỉ cần nhìn qua hình ảnh của nó thôi là sẽ biết luôn đây có phải Steampunk hay không. Máy móc sẽ có dây cót, bánh răng (cl

[SFF 101] Cyberpunk

Mô tả ngắn gọn thì “Cyberpunk = công nghệ cao + thế giới nát". Mô tả cụ thể hơn thì Cyberpunk là các tác phẩm viết về công nghệ tân tiến, chẳng hạn AI, điều khiển học, mạng viễn thông,... (phần “Cyber”) và cách chúng khiến tôn ti trật tự thế giới bị đảo lộn, hoặc toàn bộ xã hội trở nên suy tàn, tha hoá (phần “Punk”). Đây là kẻ đi tiên phong, làm tiền đề cho mọi dòng "Punk" khác trong Sci Fi.  Cái dòng này thường khá bi quan, bối cảnh tăm tối, có góc nhìn đời rất cay đắng, và mặt trái của công nghệ/phát triển thường được đưa lên hàng đầu để vẽ ra tính phản địa đàng (Dystopian) của xã hội dựa dẫm quá nhiều vào công nghệ. Khung thời gian của nó chủ yếu là tương lai, và thường là tương lai không xa lắm (tầm vài chục đến trăm năm). Bối cảnh có thể lấy khá rộng, thành phố, thế giới, hành tinh lạ đều được, nhưng thường sẽ chỉ giới hạn trong một khu hẹp, chẳng hạn thành phố hoặc khu công nghiệp thối nát nào đó (kiểu trong các phim noir). Thế giới tác phẩm thường sẽ nhan nhản tội

[SFF 101] Apocalypse/Post-Apocalypse

Apocalypse/Post-Apocalypse Science Fiction, hay còn gọi là “Sci Fi Tận thế/Hậu Tận thế,” là những tác phẩm xoay quanh sự diệt vong của nền văn minh nhân loại, hoặc thế giới sau khi nền văn minh sụp đổ. Tác nhân gây ra sự sụp đổ ấy được gọi là Sự kiện Tận thế (Apocalyptic Event). Sự kiện Tận thế có thể là bất kỳ thứ gì, có khả năng xảy ra cao hoặc khó/còn lâu mới xảy ra, nhân tạo hoặc tự nhiên,… Một số ví dụ về Sự kiện Tận thế bao gồm: thiên thạch rơi, mặt trăng bị huỷ diệt, biến đổi khí hậu, chiến tranh hạt nhân, thảm họa zombie, virút biến đổi gen, người ngoài hành tinh xâm lăng. Lưu ý là trong 1 tác phẩm có thể đồng thời xảy ra nhiều Sự kiện Tận thế, và các Sự kiện Tận thế có thể sẽ kéo dài miên man hoặc ầm cái kết liễu luôn thế giới con người. Các tác phẩm Tận thế/Hậu Tận thế thường sẽ xoay quanh các nỗ lực ngăn chặn Sự kiện Tận thế, những ảnh hưởng của một Sự kiện Tận thế sắp diễn ra đối với xã hội, ảnh hưởng kéo dài sau khi Sự kiện Tận thế đã diễn ra, hành trình gian khổ, tranh đấ

[SFF 101] Military Sci Fi

“Military Sci Fi” dịch ra là “Sci Fi Quân sự”, và nó là các tác phẩm Sci Fi… về quân sự <(“).  Các tác phẩm Military Sci Fi sẽ vẫn sử dụng công nghệ tân tiến như mọi tác phẩm Sci Fi bình thường nào khác, nhưng phần nhiều sẽ tập trung vào các công nghệ liên quan tới khí cụ, vũ khí, và phục vụ cho các mục đích của quân đội. Lưu ý là có một số tác phẩm tuy sử dụng công nghệ khá giống hoặc giống hệt với hiện tại, nhưng xã hội đã trải qua một biến động lớn nào đó (chẳng hạn zombie, tận thế,…) vẫn sẽ được coi là Military Sci Fi (với điều kiện các biến động xã hội kia được giải thích bằng khoa học). Military Sci Fi hay mô tả các trận chiến epic giữa các đạo quân, có mô tả các cấp bậc quyền lực trong tổ chức, chiến thuật, vũ khí sử dụng rất kỹ, rất đẩy mạnh đề cao các đức tính truyền thống của quân đội như tình đồng chí, lòng dũng cảm, sự hi sinh,… Các nhân vật trong tác phẩm, hoặc ít nhất là nhân vật chính trong tác phẩm, sẽ là thành viên của một lực lượng vũ trang chính quy (có thể thuộc

[SFF 101] Space Opera

Truyện phiêu lưu, IN SPACEEEEEEEE! Space Opera là dòng Sci Fi bao gồm các tác phẩm viết về các chuyến phiêu lưu kỳ thú trong vũ trụ (bởi thế mới có cái tên “Space”). Space Opera thường lấy bối cảnh tương lai xa, khi du hành ngoài không gian đã trở nên bình thường như bắt tàu từ Nam ra Bắc. Tác phẩm chú trọng tạo ra cảm giác “epic” cho độc/khán giả. Sẽ có những nền văn minh phát triển vượt bậc, đế chế hùng mạnh, đảng phái chính trị liên hành tinh đấu đá lẫn nhau. Nơi diễn ra cảnh hành động bét nhất cũng phải ở trên một hành tinh lạ, còn không thì có thể loang ra đến mấy chục dải ngân hà.  Bởi vì “epic” vốn được hiểu là “sử thi”, thế nên Space Opera cũng có nhiều yếu tố tương đồng với các tác phẩm sử thi cổ của loài người: sẽ có những cuộc chiến hết sức quyết liệt, có những người hùng oai phong lẫm liệt, có cảnh trí ngoạn mục khác thường, chia phe đối chọi giữa thiện và ác,… Do tính epic được đề cao thế nên khoa học kỹ thuật không được nhắc đến nhiều. Gần như tất cả các yếu tố phông nền

[SFF 101] Hard & Soft Sci Fi

Trong Sci Fi có 1 khái niệm rất hay nghe đến, đó là Hard Sci Fi và Soft Sci Fi. Hai khái niệm này thường được dùng như thể chúng nó là 2 dòng Sci Fi riêng biệt, nhưng nói cho chuẩn hẳn thì nó giống “thước đo” hơn là dòng văn. Hard Sci Fi (Sci Fi “nặng”) là các tác phẩm sử dụng khoa học cực kỳ chân thực. Mọi công nghệ bên trong nó đều được xây dựng trên cơ sở các học thuyết có thật, hoặc các giả thuyết có khả năng trở thành sự thật cao trong tương lai. Hard Sci Fi cũng chú trọng đưa nhiều chi tiết khoa học công nghệ, và giải thích chi li cho các chi tiết đó. Soft Sci Fi (Sci Fi “nhẹ”) thì rất thoáng với những thứ được coi là “khoa học”. Các quy luật vận hành của thế giới, công nghệ có thể đối nghịch với các quy luật của thế giới thực, hoặc dựa trên những quy luật hoàn toàn bịa đặt không có cơ sở khoa học (miễn sao “nghe” nó có vẻ khoa học để không bị biến thành phép thuật). Soft Sci Fi thường không quan tâm lắm đến cơ chế vận hành, tiểu tiết của các công nghệ trong tác phẩm, đưa ra làm

[SFF 101] Sci Fi x Khoa học - một quan hệ cộng sinh

Trong cái bài về việc NASA đang triển khai thí nghiệm dùng N̶a̶u̶v̶o̶o̶ động cơ NEXT-C đẩy thiên thạch khỏi đâm vào Trái Đất, có một bạn nói rằng khoa học ngày nay đang ngày càng tiệm cận những gì Sci Fi vẽ ra. Tình cờ thì nhận định ấy lại đại diện cho một "chiều" rất thú vị của một mối quan hệ cộng sinh hấp dẫn: khoa học và khoa học viễn tưởng. Sci Fi đặc biệt hơn gần như mọi dòng khác ở chỗ nó không bằng lòng với sự gò bó của thực tại. Nó muốn vứt bỏ mọi rào cản, đi vào khám phá những miền đất mà trong con mắt người đương thời sẽ là không thể tồn tại. Nhưng thay vì sử dụng những thứ ma phép huyền bí như người anh em Fantasy của mình, Sci Fi lựa chọn một công cụ thực tiễn hơn, nhưng với tiềm năng mạnh mẽ không kém: khoa học công nghệ. Căn cứ trên những hiểu biết mà khoa học đã mang lại cho con người, kết hợp với những phát minh, ứng dụng hiện đã ra đời nhờ những khám phá khoa học ấy, Sci Fi đặt câu hỏi: Nếu đẩy nó đi xa hơn giới hạn hiện tại thì như thế nào nhỉ? Và từ trên t

[SFF 101] Sci Fi vs. Popular Science

 Hình dưới là cuộc nói chuyện giữa một ông thầy vật lý và một ông thầy đạo đức (đúng hơn là triết học, nhưng truyện gọi nó là đạo đức thì cứ tạm gọi là đạo đức 🐧 ). Cuộc trò chuyện này gợi cho mình nhớ lại một bài trên Reddit hay forum nào đó, hỏi rằng cái nào hay hơn, các cuốn khoa học viễn tưởng (Science Fiction) hay các cuốn khoa học phổ cập (Popular Science). Vì Science Fiction và Popular Science ra đời phục vụ hai mục đích khác nhau, thế nên chỉ có tùy khẩu vị mà thấy thích cái nào hơn thôi, chứ còn hỏi ai hơn ai thì cũng hợp lý như hỏi dứa hay dừa ngon hơn vậy 🐧. Tuy nhiên, dù không thể phân định hơn thua, ta vẫn có thể so sánh hai thằng này với nhau. Một điều không thể phủ nhận là sức hút của Science Fiction mang một “vị” rất riêng biệt so với sức hút của Popular Science. Và một trong số những thứ làm nên sự khác biệt ấy chính là việc Science Fiction thường pha thêm nhiều yếu tố “nhân” hơn hẳn Popular Science. Popular Science dù lắm khi cũng tự tạo dựng các câu chuyện để giúp