Ban nãy lúc lượn facebook, mình có thấy một bài bàn về tình trạng sách truyện thời gian gần đây tiêu thụ chậm. Trong mục comment của post đó, mình thấy phần đông đều chỉ ra nguyên nhân là giá sách thì cứ tăng phi mã trong khi tình hình kinh tế thì cứ suy thoái dần đều. Đọc những comment đấy, mình lại nhớ đến chính cái Uncle Hugo's Science Fiction Bookstore vừa mới nhắc đến hồi chiều, và một nhận định thú vị đã được ông chủ cửa hàng đưa ra cách đây ít lâu.
Số là trong lúc làm cái bài kỷ niệm ngày thành lập hiệu sách đấy, mình có tranh thủ tạt qua page chính thức của nó để cập nhật xem tình hình bên đấy đang thế nào. Trong số các bài trên page, có một bài đăng hồi giữa tháng 2, và ở ngay đầu có một đoạn thế này:
Doanh số tháng Một sụt giảm khá mạnh, nhưng xét cho cùng, tháng Một luôn là lúc doanh số tuột dốc mà. Chưa kể cái tháng Một này còn khó khăn dị thường nữa. Vì vậy, tôi không thấy lo về vụ bán ế này đâu.
Đến cuối thì có một đoạn với nội dung như sau:
Tôi để ý thấy các nhà xuất bản xem chừng đang tiến hành in sách theo các đợt với số lượng ít hơn so với trước đây, để họ có thể tăng giá một cách thường xuyên và chóng mặt hơn. Thậm chí, dạo này có những cuốn mới chỉ ra lò được nhõn 2 tuần, vậy mà tôi đã nhận luôn được các ấn bản thay thế cho chúng nó với giá cả đội lên rồi. Với cả trong sáu tháng tới, lượng sách bìa mềm đại chúng được nhập về sẽ ít hơn hẳn so với sáu tháng vừa qua đấy.
Căn cứ vào đây, ta có thể thấy rằng bên thị trường sách nước ngoài (hoặc ít nhất là bên Mỹ) xem chừng cũng đang phải đối mặt với một vấn nạn tương tự chúng ta: giá sách tăng vùn vụt, trong khi kinh tế thì đang lao dốc. Nhưng trông vào cái đoạn cuối của bài đăng đó, có vẻ cái vụ giá sách tăng của các nhà xuất bản nước ngoài là một phần trong một kế hoạch thay đổi chiến lược kinh doanh tổng thể, chứ không chỉ đơn thuần là vì vật giá các kiểu tăng cao nên phải tăng luôn giá bán cuối để bù vào. Thay vì in truyện số lượng lớn để có biên lợi nhuận cao, người ta chuyển sang in hạn chế để có thể bán theo kiểu linh hoạt hơn. Kiểu này sẽ khiến phí đầu vào đối với từng quyển trở nên cao hơn, nhưng bù lại thì nếu có bán ế cũng không lỗ đau lắm (tổng phí bỏ ra thấp, tồn kho không nhiều), chưa kể còn có thể thí nghiệm đẩy giá truyện lên dần dần để “nắn gân” độc giả, tìm ngưỡng giá chấp nhận được tối đa của khách hàng.
Nghe có vẻ giống cái trò in thăm dò vài trăm bản của bên nhà ta phết, chỉ khác mỗi cái đoạn giá của họ tăng đều đều trong thời gian ngắn, còn bên nhà mình thì không (hoặc chưa 🐧 ) đến nỗi nửa tháng sau giá đã độn lên rồi thôi.
Mặc dù lý do bên ta không tăng giá một cách chớp giật như thế có lẽ nằm ở việc bán mãi mà không hết nổi và chẳng có cớ gì để in tiếp cả, chứ không phải vì có đạo đức hơn đâu 🐧.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓