Bữa nay mới vớ được cái quả poster chế này. Trông nó lại hợp lý vl 🐧.
Chính ra, cái kiểu truyện Xenofiction (tức truyện viết từ điểm nhìn của những thứ không phải loài người; anh em nào chưa nghe đến thuật ngữ đấy bao giờ có thể tham khảo ở đây: https://scifivietnam.blogspot.com/2022/10/xenofiction-nhung-cau-chuyen-voi-goc.html) với trọng tâm là quái vật tìm cách sinh tồn giữa loài người theo chiều hướng kinh dị mà làm chuẩn thì sẽ hay ra phết đấy.
Ví dụ tiêu biểu nhất là cái thằng The Things của Peter Watts, một truyện ngắn với từ đầu đến cuối đều chỉ thuần túy ngồi trong đầu một con quái vật theo đúng nghĩa đen trong khi nó khiếp đảm chạy trốn một toán người săn lùng mình. Con quái trong này làm dị ra dị hẳn hoi, quái thai từ kết cấu sinh học cho đến lối tư duy, đọc vào mà thấy nó đúng là một thực thể đến từ hành tinh khác, gần như không chung chạ với loài người tí điểm nào luôn. Cơ mà Watts đã rất khôn khi xoáy cực mạnh vào cái nỗi hãi sợ gần như nguyên thủy mà nó phải trải qua cũng như cái bản năng sinh tồn thúc đẩy mọi hành động của nó, một thứ đủ nền tảng và căn bản đối với mọi sinh vật sống để ta có chỗ mà liên hệ và bị cuốn vào cái mạch của con quái này, trong khi vẫn đảm bảo cái con đấy hiện lên giống như một chủng tộc xa lạ hoàn toàn.
Ngoài Watts ra thì cũng không phải là chưa ai từng làm Xenofiction kinh dị với góc nhìn quái vật đâu, cơ mà gần như rất hiếm chơi được cái kiểu như thanh niên đấy. Đa phần đều sa vào cái bẫy là cố gắng nhân hóa bọn này lên, hoặc chỉ đơn giản là tạo ra một nhân vật về cơ bản là con người, nhưng sau đấy lắp sừng lắp nanh cho chúng nó rồi gọi đấy là quái. Như kiểu cái con Shiki của Fuyumi Ono có một phân đoạn ma cà rồng bị người đi săn, cơ mà việc bọn này là ma cà rồng đã làm cho cái bọn bị săn không quá khác con người. Thằng The Bear That Fell From The Stars của Keith Blackmore về cơ bản là biên lại cái phim Alien, có điều đảo vai con người với người ngoài hành tinh, cơ mà bọn người ngoài hành tinh chỉ được tí khúc đầu là có phần khác khác, còn về sau được xây dựng theo kiểu giống con người đến gần như không còn thấy khác biệt ở đâu nữa. Tiến gần sát nhất đến với cái kiểu của The Things thì có cái series Children of Time của Adrian Tchaikovsky, đặc biệt là cái quyển đầu, khi ta có nguyên một mạch về một lũ nhện ngoài hành tinh cực khác với loài người. Mỗi tội cái này lại là kiểu Tam Thể đảo ngược, với cốt chính là theo dõi nền văn minh bọn nhện phát triển trong khi chờ đợi cuộc xâm lăng của con người, chứ không phải sinh tồn kinh dị.
Đây âu cũng là một cái khó của cái ngách này. Làm người ngoài hành tinh kiểu dị quá thì rất khó để thiên hạ bắt nhịp được với nhân vật, chưa kể còn phải mất thời gian đi xây thế giới cho chúng nó nữa, và nếu lỡ làm khéo quá thì lại dễ gợi lên cảm xúc tò mò khám phá thay vì sự run sợ ở người đọc. Chơi kiểu giống người quá thì ăn được khoản đồng cảm, nhưng lại dễ thành bình mới rượu cũ, và có khi còn gợi ra cảm giác đây vẫn chỉ là theo chân con người bình thường, có điều người này giả bộ làm quái hay gì đó. Thế nên chắc trong tương lai, cái kiểu truyện như The Bear That Fell From The Stars sẽ vẫn là thứ chiếm đa số, còn The Things thì sẽ vẫn chỉ là thiểu số thôi.
Cơ mà nói gì thì nói, đọc kiểu Predator vs ninja của thằng The Bear, ngay cả khi phần quái không xa loài người là mấy, cũng chất vl.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓