Hồi chiều có bạn Minh vừa làm một bài về tiến hóa hội tụ (convergent evolution) rất hay, thế nên tranh thủ cũng giới thiệu lại 2 cuốn Sci Fi bàn về tiến hóa một cách hết sức thú vị: To Be Taught, If Fortunate của Becky Chambers và Children of Time của Adrian Tchaikovsky.
To Be Taught, If Fortunate kể về chuyến đi khám phá sự sống ngoài hành tinh cuối cùng của loài người. Nó có thể coi là một bức thư tình gửi cho khoa học của Becky Chambers, với rất nhiều kiến thức về sinh học được diễn tả bằng giọng văn cực kỳ mượt mà, sinh động, và quan trọng nhất là cực kỳ dễ hiểu. Truyện có lôi thẳng thuyết tiến hóa hội tụ ra bàn luận, để từ đó cho người đọc thấy các sự sống trên những hành tinh phi hành đoàn này đến thăm nó tiến hóa theo hướng dị thường thế nào. Anh em có thể đọc đoạn giải thích về tiến hóa hội tụ của truyện trong bản preview ở đây: https://books.google.com.vn/books?id=pwmFDwAAQBAJ&pg=PT61&lpg=PT61&dq=convergent%20evolution%20to%20be%20taught%20if%20fortunate&source=bl&ots=8csgX2H7x6&sig=ACfU3U1-jp2nNK2N4ceHb865-ZRByjbHZQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiSpvimzuzoAhX3y4sBHYNeBdEQ6AEwAHoECA0QKA.
Children of Time cũng kể về sự tiến hóa, nhưng nó gần như đi ngược với To Be Taught, If Fortunate về mọi mặt. Thay vì là đi khám phá sự tiến hóa tự nhiên của các hành tinh lạ như Chambers, Tchaikovsky lại tập trung vào quá trình tiến hóa của một giống loài ngoài hành tinh sau khi bị con người tác động vào. Truyện ông không trực tiếp động đến tiến hóa hội tụ như To Be Taught, If Fortunate, nhưng đọc quyển này sau khi đã biết đến cái thuyết ấy thì mọi người sẽ không khỏi nghĩ đến nó, bởi vì cái sự tiến hóa của loài ngoài hành tinh kia nó dị hợm về mặt sinh học vô cùng. Nhưng dù mặt sinh học thì khác, một yếu tố khác trong quá trình tiến hóa của giống loài kia lại mang tính "hội tụ" rất cao: lịch sử. Đây là điểm khác biệt chủ chốt nhất của Children of Time so với To Be Taught, If Fortunate. Nó không tập trung quá nhiều về khoa học tự nhiên, mà gần như chỉ động đến tiến trình phát triển lịch sử của nền văn minh giống loài kia, và cách nó đôi khi giống con người đến giật mình.
Thế nên nếu quan tâm đến đề tài này, anh em đừng bỏ qua hai cuốn đó nhé.
***
Bài gốc được đăng trong group Hội thích truyện Sci Fi trên Facebook. Cùng ghé chơi group để thảo luận về bài viết hoặc đọc thêm các bài tương tự, bạn nhé.
↓